EU wil relaties met Noord-Afrika en Nabije Oosten intensiveren

De Europese Commissie verwacht het Nieuwe Pact voor de Middellandse Zee in oktober te kunnen presenteren. Het pact richt zich op Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Egypte, Israël, Jordanië, Libanon, Palestina en Syrië. Uit een document van de Commissie, ingezien door Euronews, blijkt dat meerdere lidstaten van de Europese Unie (EU) de lancering van het pact willen aangrijpen om nieuwe bilaterale handelsakkoorden met deze landen te sluiten. Hierbij moet rekening worden gehouden met de belangen van de omringende landen, zoals Turkije en de Golfstaten.

De voorstellen sluiten aan bij de koers van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die inzet op diversificatie van handelsstromen en minder afhankelijkheid van Rusland en China. Brussel wil de landen oproepen hun beleid op gebieden zoals digitale technologie, energie, milieu en arbeidsnormen af te stemmen op de regels van de Europese interne markt.

Niet nieuw

Dat de EU haar banden met Noord-Afrika en het Nabije Oosten wil aanhalen is niet nieuw. In 1995 stelde de Commissie al het Euro-Mediterrane partnerschap voor. Dit had tot doel een zone van veiligheid en stabiliteit tot stand te brengen en voorwaarden te scheppen voor duurzame economische ontwikkeling in de Mediterrane landen. Dit partnerschap is echter nooit gerealiseerd.

Wel kwam in 2012 de Pan-Euro-Mediterrane-conventie (PEM) tot stand. Deze stelt gemeenschappelijke oorsprongsregels en cumulatie vast tussen de 25 deelnemende landen en partijen om de handel te vergemakkelijken en de toeleveringsketens te integreren. Op 1 januari 2025 zijn nieuwe preferentiële oorsprongsregels in werking getreden.

Gezamenlijke waardeketens

Uit het document van de Commissie blijkt volgens Euronews dat sommige EU-landen de handelsrelaties met de Mediterrane landen willen intensiveren. Deze landen benadrukken het belang van inclusieve handel, lagere tarieven en praktische markttoegang via instrumenten zoals Global Gateway en het PEM-convenant. Ook wordt er gepleit voor het moderniseren van het convenant om dit beter aan te laten sluiten bij de huidige handelsakkoorden van de EU.

De Mediterrane landen benadrukken volgens het document vooral de behoefte aan “afstemming van de regelgeving, markttoegang en ondersteuning van lokale producenten”. Het harmoniseren van wet- en regelgeving moet investeringen aantrekken om gezamenlijke waardeketens op te bouwen in digitale technologie, transport en schone energie.

Gelijk speelveld

Voor Nederlandse bedrijven in handel en logistiek biedt het Nieuwe Pact voor de Middellandse Zee concrete kansen. Minder douaneprocedures en lagere tarieven maken het eenvoudiger om goederen richting de Mediterrane markten te vervoeren. Vooral sectoren als agro-industrie, digitale diensten en duurzame energie kunnen profiteren van nieuwe exportmogelijkheden.

De verwachte harmonisatie met EU-regels vraagt wel om zorgvuldige voorbereiding. Bedrijven die hun processen afstemmen op certificering, digitalisering en duurzame standaarden, kunnen sneller profiteren van een gelijk speelveld in het gebied van de Middellandse Zee. Daarmee opent de EU niet alleen nieuwe markten, maar versterkt zij ook de positie van Nederlandse export en logistiek.