Ruim een vijfde van bedrijven past zich aan buitenlandse spanningen aan

Spanningen, verstoringen of beleidswijzigingen op buitenlandse markten kunnen de Nederlandse economie raken. In maart 2025 gaf 13 procent van de bedrijven dat ze hun bedrijfsstrategie hier inmiddels op hebben aangepast. Nog eens ruim 8 procent is dit van plan. 47 procent van de bedrijven was er niet mee bezig en is het ook niet van plan. Bijna een derde van de bedrijven heeft alleen binnenlandse activiteiten. Dit meldt het CBS op basis van de conjunctuurenquête die in maart 2025 is gehouden onder bedrijven in de industrie, auto- en detailhandel, en dienstverlening vanaf 5 werkzame personen.

Extra voorraad naar VS

Bedrijven in de industrie (33 procent) en de vervoer en opslag (30 procent) gaven het vaakst aan hun bedrijfsstrategie aangepast te hebben of dat van plan te zijn vanwege ontwikkelingen in hun buitenlandse markten. Binnen de industrie zijn bedrijven in de transportmiddelenindustrie (46 procent), de elektrotechnische en machine-industrie (45 procent) en de metaalindustrie (36 procent) hier het vaakst mee bezig. Ook in de zakelijke dienstverlening en de overige dienstverlening zijn bedrijven relatief veel bezig met hun strategie vanwege de ontwikkelingen op buitenlandse markten.

“Dat vooral bedrijven in de industrie en vervoer en opslag hun bedrijfsstrategie aanpassen verbaast ons niet, aangezien deze sectoren nauw verknoopt zijn met wereldwijde handelsketens”, aldus senior beleidsadviseur Internationaal Ondernemen Elmar Otten van evofenedex. “Op dit moment zorgt met name het handelsbeleid van de Verenigde Staten (VS) voor veel onrust op internationale markten. Veel bedrijven hebben ervoor gekozen om extra voorraad naar de VS te brengen en de ontwikkelingen nog even afwachten, zeker zolang de 90-dagen tariefpauze nog loopt. Het is goed mogelijk dat daarna nog meer bedrijven besluiten een andere strategie te kiezen.”

Friendshoring en reshoring

Van de bedrijven die bezig zijn met het aanpassen van de bedrijfsstrategie geeft 30 procent aan andere landen te kiezen voor import of export. Bijna de helft van de bedrijven in de industrie die bezig zijn met aanpassen van hun strategie geeft dit aan. Ook in de detailhandel en de autohandel en -reparatie wordt dit relatief vaak genoemd. Daarnaast noemt 20 procent van de bedrijven het vergroten van de voorraden als belangrijk onderdeel van een aangepaste bedrijfsstrategie. Bedrijven in de vervoer en opslag, de overige dienstverlening en de informatie en communicatie noemen dit het vaakst.

Bij het aanpassen van de bedrijfsstrategie gaf 10 procent aan de productie te verplaatsen, 8 procent doet dat naar andere landen (friendshoring) en 2 procent terug naar Nederland (reshoring). In de detailhandel zijn bedrijven hier het vaakst mee bezig. Daar is 21 procent bezig met friendshoring en 6 procent met reshoring.

Toename bedrijfskosten

Van de bedrijven die hun bedrijfsstrategie aanpassen verwachten meer bedrijven (36 procent) een toename van hun kosten als gevolg hiervan dan een afname (24 procent). 40 procent van de bedrijven verwacht geen effect op de kosten. Bedrijven in de detailhandel verwachten het vaakst (58 procent) een toename van hun kosten als gevolg van een andere bedrijfsstrategie. Ook in de autohandel en -reparatie is een groot verschil tussen het aandeel bedrijven dat een toename verwacht en het aandeel dat een afname verwacht. In de zakelijk dienstverlening en de informatie en communicatie verwachten meer bedrijven een afname van de kosten dan een toename.

Prijzen verhogen

Van de bedrijven die hun bedrijfsstrategie aanpassen verwacht een derde de prijzen van hun producten of diensten te verhogen als gevolg daarvan. Bedrijven in de horeca en detailhandel geven dit het vaakst aan met 56 procent. In deze bedrijfstakken is het aandeel bedrijven dat de strategie gaat aanpassen wel een stuk kleiner dan in de andere bedrijfstakken. In de autohandel en -reparatie en de zakelijke dienstverlening verwachten bedrijven die hun strategie aanpassen het minst vaak de prijzen te verhogen. Bijna twee derde van de bedrijven geeft aan dat de prijzen gelijk zullen blijven.

Snel en soepel

“Wereldwijde verstoringen van handel en logistiek komen helaas steeds vaker voor” aldus Otten. “Met een wereld die geopolitiek uiteendrijft, is dit ook het beeld dat we voor de nabije toekomst verwachten. evofenedex raadt haar leden aan om het eigen bedrijf zo in te richten dat het snel en soepel op onverwachte ontwikkelingen kan reageren. Veerkrachtige bedrijven zijn over het algemeen beter in staat om met verstoringen om te gaan en weten beter om kansen te pakken als die zich voordoen.”