Ketensamenwerking als antwoord op trumpisme

Sinds Donald Trump is geïnstalleerd als president van de VS, gaat er een schokgolf door de wereld. Gesloten grenzen, torenhoge handelstarieven, het onder druk zetten van instituties en het willen inlijven van andere gebieden zijn slechts een paar van Trumps decreten. De grote vraag is hoe we in Europa hierop moeten reageren.

Eerst moet worden opgemerkt dat wat we voor het gemak trumpisme noemen, op zichzelf niet onzinnig is en grote groepen mensen aanspreekt. Opkomen voor de eigen bewoners die het economisch moeilijk hebben, bescherming van de eigen industrie, een sterke man die de regie neemt en de bestuurlijke elites en de bureaucratie omverkegelt − het heeft zo zijn merites. 

Maar het wordt ook steeds duidelijker dat de gevolgen van het trumpisme voor internationale supply chains desastreus zijn. Het ijzersterke principe van vrijhandel is dat als iedereen doet waar die relatief het best in is, er een win-win ontstaat. Daarom vindt productie plaats in het Verre Oosten en is het Westen vooral goed in dienstverlening. Op zich prima, niets mis mee. Tenzij je terugverlangt naar productiebanen in de westerse landen en/of bang bent te afhankelijk te worden van de andere landen. 

Wat staat Europa nu te doen? Betalen we de VS met gelijke munt terug? Of zijn we te afhankelijk van de VS en rest ons niets anders dan te dansen naar de pijpen van Trump? Beide strategieën lijken weinig aantrekkelijk, zeker op de lange termijn. 

Een aantrekkelijker methode is om een diametraal tegenovergestelde aanpak te kiezen. Recht tegenover het trumpisme staat (keten)samenwerking. Dit is gebouwd op de aanname dat de inherent complexe problemen waarvoor we staan (zoals klimaatverandering, voedselzekerheid, veiligheid, ongelijkheid) alleen door samenwerking kunnen worden aangepakt. Denk aan de EU, de VN, de NAVO en het klimaatakkoord van Parijs.