Brussel trekt teugels aan bij export- en investeringscontroles

De geactualiseerde EU-lijst voegt controles toe voor quantumtechnologie, halfgeleiderapparatuur, geavanceerde chips, 3D-printers, coatings voor hoge temperaturen en peptidesynthesizers. Ook definities en technische parameters zijn aangescherpt. Nieuw is dat de lijst nu ook pellicles (dun vlies of membraam) bevat die speciaal zijn ontworpen voor extreem-ultraviolet (EUV)-lithografie.

Uniforme controles

Met de update wil Brussel zorgen voor uniforme controles op EU-niveau. Deze moeten zowel veiligheid en transparantie versterken als een gelijk speelveld voor Europese bedrijven waarborgen. Opvallend is dat een aantal van de nieuwe controles, zoals voor specifieke halfgeleiderapparatuur, nog niet onder het Wassenaar-akkoord valt. Bedrijven moeten dus rekening houden met uiteenlopende exportregels. De gewijzigde lijst treedt in werking na een gebruikelijke toetsingsperiode van twee maanden door Raad en Parlement.

Nieuwe regels voor investeringen

Naast de exportregels loopt de implementatie van de update van de EU-verordening voor screening van buitenlandse investeringen (FDI Screening Regulation). Het commissievoorstel werd op 8 mei 2025 aangenomen door het Europees Parlement en 12 juni geamendeerd door de Europese Raad. Beide teksten verschillen nog in een aantal opzichten, maar de verwachting is dat de definitieve versie dit najaar wordt aangenomen. Onder de nieuwe investeringscontroleregels wordt FDI-screening verplicht in:

• transportindustrieën, technologieën en cruciale infrastructuurcomponenten
• mediadiensten
• electorale infrastructuur
• kritieke grondstoffen
• landbouw.

Ook worden de procedures voor nationale screeningmechanismen geharmoniseerd. Er komt meer verplichte informatie-uitwisseling tussen lidstaten en de Commissie krijgt de bevoegdheid om in te grijpen bij meningsverschillen over mogelijke veiligheids- of openbare-orderrisico's. Het voorstel van het Europees Parlement gaat nog verder: daarin kan de Commissie een buitenlandse investering verbieden, zelfs als de gastlidstaat (lidstaat waarin de investering plaatsvindt) deze heeft goedgekeurd.

Toenemende trend

Voor ondernemers is de toenemende autoriteit van de Commissie op het gebied van exportcontroles en investeringsscreening een trend om scherp te volgen. De aanpassing van de screeningverordening zal de komende jaren doorwerken in nationale wetgeving en invloed hebben op de praktijk van export en investeringen.