Nieuwe CSRD-richtlijn: molensteen om nek of booster voor ketensamenwerking? (deel 2)

Hap-snap

Ten eerste is het al heel lang bekend dat bedrijven een belangrijke taak hebben in het realiseren van een ‘betere wereld’; dat het niet alleen gaat om Profit, maar dat er ook op het gebied van People en Planet het bedrijf verantwoordelijkheden heeft. De tijd is lang voorbij waarbij bedrijven konden zeggen dat hun voetafdruk niet hun probleem was. Verder is het zo dat tegenwoordig alle stakeholders (klanten, leveranciers, werknemers, financiers en de lokale gemeenschap) groot belang hechten aan duurzaamheid. Nu doet elk bedrijf natuurlijk wel iets aan duurzaamheid, maar vaak is dit ietwat opportunistisch en hap-snap waarbij iedere afdeling zo zijn eigen ding doet binnen de mogelijkheden die ze zelf zien. De CSRD-richtlijnen maken daar korte metten mee; er dient een integrale en dus gezamenlijke aanpak te zijn. Als daar invulling aan wordt gegeven kan CSRD dus een booster voor interne ketensamenwerking zijn.

Ketensamenwerking

Ten tweede weten we al heel lang dat samenwerking in de keten leidt tot een betere situatie voor alle partijen: sneller, beter, goedkoper, innovatiever, leuker en duurzamer. Maar ondertussen was er weinig aanleiding om daar echt iets mee te doen, immers er is altijd wel een urgente kwestie die eerst aandacht vraagt. Echter, vooral voor Scope 3 wordt het ook vanuit de CSRD noodzakelijk om de externe ketensamenwerking nu eindelijk echt vorm te geven. Immers voor de gegevens over wat er precies verderop in de keten (zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts) gebeurd is het bedrijf afhankelijk van de ketenpartners, net zoals de ketenpartners afhankelijk zijn van het bedrijf.

Bedrijfsstrategie

Een belangrijke vraag is: waar te beginnen met de rapportage? Het enige juiste antwoord op die vraag is: bij de bedrijfsstrategie. Nu vinden veel mensen dat een ingewikkelde kwestie omdat een strategie weliswaar goed klinkt maar ook een ietwat vage term is. Maar welbeschouwd valt dat best wel mee; in essentie gaat strategie over het beantwoorden van wezensvragen zoals: Welke waarde wil het bedrijf voor welke klanten creëren? Hoe onderscheidt het bedrijf zich daarin van de concurrenten? Welke resources en welke ketenpartners wil het bedrijf daarvoor inzetten? en Hoe zorgt het bedrijf ervoor dat het op lange termijn onderscheidend blijft? Het concreet maken hiervan is cruciaal om richting te geven aan de dagelijkse acties van bedrijven.

Duurzaamheidsstrategie

Binnen de bedrijfsstrategie moet ook duidelijk worden wat de duurzaamheidsstrategie is. Dus er moeten antwoorden worden geformuleerd op vragen als: Welke doelen ten aanzien van duurzaamheid wil het bedrijf bereiken? Hoe veel mag dat kosten (welke resources worden daarop ingezet)? en wat is daarvoor nodig van de ketenpartners? Hierbij is het van belang dat het duidelijk wordt hoe het bedrijf trade-offs maakt tussen verschillende doelstellingen als Kosten, Kwaliteit, Snelheid, Betrouwbaarheid, Flexibiliteit en Duurzaamheid. Immers, niet alles kan altijd. Als een item bijvoorbeeld onmiddellijk nodig is bij een klant maar niet in voorraad, is het dan akkoord om het item in te vliegen? Die optie openhouden is goed voor de Snelheid, Betrouwbaarheid en Flexibiliteit, maar gaat ten koste van Duurzaamheid en Kosten. De strategie is bedoeld om antwoorden te formuleren op dergelijke lastige vragen; je kiest er voor om het wel of niet te doen, afhankelijk van wat je strategie is.

Meten = weten = verbeteren

Als de (duurzaamheid)strategie eenmaal is geformuleerd is de volgende stap om deze te concretiseren aan de hand van KPIs (Key Performance Indicators) met bijbehorende targets en daarvoor een monitor in te richten, immers er geldt: meten is weten is verbeteren. De huidige praktijk met betrekking tot duurzaamheid is helaas maar al te vaak andersom: niet meten is niet weten is niet verbeteren. De CSRD maakt daar dus een eind aan. Aan de hand van de duurzaamheid-KPIs en de monitor daarop kunnen ook de (jaar)rapportages worden geconcretiseerd conform de welkbekende plan-do-check-act cyclus: Wat willen we bereiken? Wat is er al gerealiseerd en wat nog niet? en Wat gaat het bedrijf de komende tijd doen om het ‘gat’ tussen ambities en realisatie te dichten en welke resources worden daarvoor ingezet?

Ketenregie

Als een bedrijf de eigen strategie en monitor eenmaal op orde heeft komt de volgende stap: de afstemming van de strategie en de monitor per supply chain. Hierbij kan worden opgemerkt dat, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, een bedrijf vaak meerdere supply chains heeft; in principe één voor elke productmarktcombinatie. Idealiter hebben alle entiteiten in een supply chain een gezamenlijke duurzaamheidsstrategie en dus ook een gezamenlijke KPI-monitor. Daarbij is natuurlijk ook een gezamenlijke governance nodig. Omdat dit niet hiërarchisch kan, gaat het hier om ketenregie door een ketenregisseur: iemand die de samenwerking organiseert namens de gezamenlijke bedrijven in de keten. Helaas is dit veel vaker een theoretisch concept dan een realiteit. Echter het feit dat CSRD ook specifiek ketengericht is, kan dit ook een kans zijn om dit te realiseren; zo gezien is CSRD een boost voor externe ketensamenwerking.      

Doel en middel

Concluderend kan worden gesteld dat het niet onlogisch is dat, gezien alle extra administratieve lasten die CSRD met zich meebrengt, de primaire reactie van veel bedrijven is om het minimale te doen om de verplichte duurzaamheidsverslagen op te leveren. Maar daarmee worden doel en middel omgedraaid. Het doel is natuurlijk niet een duurzaamheidsverslag als zodanig; dat is een middel om inhoud te geven aan het duurzaamheidsbeleid van het bedrijf en de keten. Ondanks de bezwaren zouden bedrijven er daarom goed aan doen om de CSRD-verplichting in hun voordeel te gebruiken en te beginnen met wat al veel langer wenselijk was: duurzaamheid verankeren in de strategie en echte stappen zetten op weg naar ketensamenwerking om zo duurzamer te kunnen gaan werken met alle bijkomende voordelen van dien.

Meer informatie

Leden die meer diepgang behoeven over het onderwerp ketensamenwerking, supply chain management en duurzaamheid doen er goed aan om zich aan te melden voor het Supply chaingers netwerk