De resilience funnel: meer grip op je veerkracht

De funnel maakt visueel duidelijk dat de mate van veerkracht niet wordt bepaald op het moment van de verstoring, maar door de keuzes die vooraf zijn gemaakt. Niet alleen met betrekking tot directe resilience capabilities maar ook met betrekking tot gekozen strategie, markt en technologie. Bedrijven die hun flexibiliteit bewust inbouwen – bijvoorbeeld door alternatieve leveranciers achter de hand te hebben of modulaire productontwerpen te gebruiken – behouden meer speelruimte als het spannend wordt, maar ook andere keuzes spelen soms een heel grote rol. “Veerkracht gaat niet enkel over reageren op verstoringen, maar ook over het vergroten van wendbaarheid en keuzemogelijkheden”, aldus professor Dirk Pieter van Donk.

Een hulpmiddel voor reflectie

Het doel van de resilience funnel is niet om één universele oplossing te bieden, maar om bedrijven te helpen bewust te kijken naar hun eigen beperkingen en keuzeruimte. Waar liggen de echte kwetsbaarheden? Welke interne beslissingen – bijvoorbeeld over processen, productstructuren of samenwerking tussen afdelingen – maken de organisatie minder wendbaar dan gedacht? En welke beperkingen en/of mogelijkheden gelden er door wetten, technologie of door strategische keuzes?

Het onderzoek laat zien dat bedrijven hun blik vooral naar buiten richten, met name op leveranciers en partners, terwijl juist interne keuzes van grote invloed zijn op de mate van resilience. Dit doordat ze beperkend zijn voor product, proces of supply chain. De funnel maakt dat op een gestructureerde manier inzichtelijk en is dan ook een krachtig hulpmiddel in strategische besluitvorming.

Een Nederlandse groothandel in consumentengoederen haalt haar producten per boot uit China en levert voornamelijk aan klanten in de Verenigde Staten en Europa.

Bovenin de trechter beschikt de groothandel over meerdere leveranciers in Azië, over flexibele contracten met rederijen en over een breed productassortiment. De strategische keuzeruimte is groot; het bedrijf kan eenvoudig verschuiven tussen producenten en klanten, volumes aanpassen of alternatieve routes overwegen.

Het aantal mogelijkheden neemt echter wel af, doordat het strategische model gebaseerd is op relatief goedkope import vanuit Azië, zonder back-up op andere continenten. Daarnaast is er wet- en regelgeving met betrekking tot productkwaliteit en duurzaamheid, die eventueel beperkend kan werken. 

Bij de uitbraak van de coronapandemie leek in eerste instantie dat dit meer lokaal was (China), waardoor er via alternatieve leveranciers en extra voorraad, nog een aantal opties openbleven. Hierdoor konden leveranties aan klanten doorgang vinden. Naarmate de pandemie een meer globaal en langdurig karakter bleek te hebben, verdubbelden de transportkosten en verdrievoudigden de levertermijnen. Contractuele verplichtingen, de afhankelijkheid van één haven en beperkte lokale voorraden, verkleinden vervolgens de wendbaarheid verder. Uiteindelijk bleek dat de groothandel nog maar enkele handelingsopties over had; productie opschalen bij één leverancier in Zuid-China, beperkte luchtvracht inzetten en klanten informeren over langere levertijden.

Theoretisch gezien, maar in de praktijk niet waargenomen in het onderzoek, zou dit ook een moment kunnen zijn om het hele businessmodel om te gooien en alternatieve suppliers en aanvoerlijnen te vinden. 

Toepassing in de praktijk

De kracht van de resilience funnel ligt in zijn eenvoud. Het helpt bedrijven verder te kijken dan de crisis van vandaag en structureel te werken aan wendbaarheid, door resilience te plaatsen in de wijdere context van de omgeving en strategie. De resilience funnel is het resultaat van jarenlang praktijkonderzoek bij Nederlandse bedrijven in uiteenlopende sectoren, waaronder industrie, retail en logistieke dienstverlening. Op basis daarvan is ook de resilience-scan ontwikkeld; een praktische tool waarmee managementteams de eigen organisatie kunnen toetsen op verschillende dimensies van veerkracht. De scan helpt bedrijven te reflecteren op vragen, als: waar hebben we ruimte om te schakelen en waar niet – en waarom eigenlijk?

Volgens Nanne Schriek, programmamanager supply chain bij evofenedex, is de funnel een waardevolle tool voor bedrijven die hun veerkracht willen vergroten. “Het model maakt in één oogopslag duidelijk dat veerkracht geen toeval is, maar het resultaat van bewuste keuzes, waarbij sommige bewust gedaan zijn om veerkracht te vergroten, maar andere onbewust de veerkracht van een organisatie bepalen of beperken. Het helpt bedrijven om gericht te werken aan structurele wendbaarheid.”

Masterclass resilience

Wie dieper inzicht wil in hoe de resilience funnel en de resilience scan in de praktijk kunnen worden toegepast, kan deelnemen aan de masterclass Supply Chain Resilience van evofenedex. Tijdens deze sessie gaan deelnemers aan de slag met concrete cases en leren ze hoe ze hun eigen organisatie veerkrachtiger kunnen maken.

Meer informatie over het model en de praktische resilience-scan, is te vinden via resiliencescan.nl

Het wetenschappelijke artikel (Scholten, K., Van Donk, D. P., & Boscari, S. (2025). What Options Do We Have? The Supply Chain Resilience Funnel. Journal of Supply Chain Management, 61(2), 74-105), is open access en hier vrij toegankelijk.