19-03-2025
Column - EU juist nu afhankelijk van Chinese technologie
CToen ik opgroeide, was China nog de plek waar relatief simpele producten gemaakt werden. Denk aan plastic speelgoed, huishoudelijke apparaten en kleding. In het Westen, zo was het idee, waren we simpelweg beter in nieuwe technologieën uitvinden. China was vooral goed in dingen namaken. Althans, dat was het verhaal.
Dit beeld van een technologisch superieur Westen is snel aan het veranderen. China heeft de afgelopen decennia flink aan de weg getimmerd om een technologische grootmacht te worden. Zo heeft het ingezet op de hele waardeketen rondom duurzame technologieën. Neem zonnepanelen: van mijnbouw tot eindproduct is een groot deel van de waardeketen in Chinese handen. Hetzelfde geldt voor elektrische auto’s en ondertussen ook voor windmolens. Ook de technologie om kritieke grondstoffen te verwerken is in China ver ontwikkeld.
De rollen zijn inmiddels omgedraaid
Strategisch analist geo-economie bij The Hague Centre for Strategic Studies.
De kennispositie van China is zelfs zo gestegen dat het land de afgelopen jaren maatregelen heeft genomen om de export van zijn eigen kennis en technologieën te voorkomen. Dit was deels een reactie op de exportrestricties van chipmachines uit de Verenigde Staten, maar ook deels een poging om een bepaalde kennisvoorsprong te behouden. China weet inmiddels namelijk beter hoe je batterijen voor auto’s moet maken dan de Europeanen. Westerse batterijbedrijven zoals Northvolt en Freyr verkeren in zwaar weer. Ze hebben moeite om tegen dezelfde prijs als die van China dezelfde kwaliteit batterijen te produceren. De batterijfabrieken die in Europa van de grond komen zijn vooral van Chinese en Koreaanse bedrijven die al jarenlang ervaring hebben opgebouwd op de thuismarkt.
De Europese Unie (EU) hoopt nu een graantje mee te pikken van de Chinese technologieën door bedrijven te laten neerstrijken in Europa. Toch is China niet al te happig op dit vooruitzicht. Eerder sommeerde het land zijn automakers niet te investeren in Europese landen die ingestemd hadden met de importtarieven voor Chinese elektrische auto’s.
Op het moment van dit schrijven kwam daar nog een potentiële restrictie bij: China dreigt de export van een machine om batterijgrondstof lithium te verwerken, aan banden te leggen. Deze restrictie is overigens niet het eerste wapenfeit van China: eerder legde het al de export van technologie voor het verwerken van zeldzame aardmetalen aan banden, evenals de export van kritieke grondstoffen zoals germanium en gallium (belangrijk voor defensie-industrie) en grafiet (belangrijk voor batterijen). Kortom, Europa zit in een kwetsbare positie.
De rollen zijn inmiddels omgedraaid: Europa is voor bepaalde technologieën simpelweg afhankelijk geworden van de Chinezen. Dit is een hard gelag voor de Europeanen. Enerzijds is de EU geen ‘klimaatleider’ meer, aangezien China de Europeanen op ongeveer elk vlak eruit concurreert qua productie en installatie van duurzame technologieën. Anderzijds troeft China Europa niet meer louter af op arbeidskosten, maar ook op kennis, innovatie en productiviteit.
Als Europa geen structureel afhankelijk continent wil worden, zal het zich vol moeten inzetten voor meer technologische ontwikkeling én productie binnen de eigen grenzen. Alleen zo kan de positie van het Oude Continent gewaarborgd blijven.
Ron Stoop