26-06-2024
Gastcolumn: De toekomst van de duurzame supplychain
GWat is de toekomst van de duurzame logistieke keten? Pakweg driekwart jaar geleden had ik geantwoord: “We staan aan de vooravond van een onvoorstelbare duurzaamheidstransformatie.”Ik was toen bijna klaar met een onderzoek over duurzaamheid in logistieke ketens, dat ik samen met Nyenrode-collega’s Jack van der Veen en Tineke Lambooy verrichtte. Alle partijen die we interviewden, hadden het over de grote impact van toekomstige regels: CSRD, CSDDD, EU-ETS 2, om er een paar te noemen. Ze waren unaniem in de overtuiging dat er nu echt iets moest veranderen, en dat de overheid de beste kaarten had om dit te realiseren. Het was alsof we allemaal op het puntje van de hoge duikplank stonden, klaar voor een majestueuze duik naar een schone, duurzame toekomst.
Nu, driekwart jaar later, twijfel ik of die grote transformatie er wel komt. In ieder geval niet als ik kijk naar de juridische achtergrond van die toekomstige keten. Voor mijn gevoel staan we nog steeds op het randje van die duikplank. We hebben geen sierlijke duik genomen. We lijken ons eerder af te vragen hoe we zonder gezichtsverlies wat naar achteren kunnen schuifelen.
Dat terugschuifelen zie je overal: ondernemers kiezen massaal voor dieselbusjes en niet voor elektrische. We zien een terugtrekkende beweging bij zero-emissiestadslogistiek, en afgelopen maart struikelde bijna het CSDDD-voorstel. In het hoofdlijnenakkoord tussen de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB staat dat subsidies allemaal stoppen per 2025 (geldt dat ook voor de AanZET-subsidie?) en bezien wordt hoe de invoering van zero-emissiezones kan worden uitgesteld en de aangekondigde verhoging van de CO2-heffing wordt teruggedraaid.
Er bestaat zoiets als een ‘valley of death for innovation’
Universitair hoofddocent Commercieel Privaatrecht bij Nyenrode Business Universiteit.
“Wat is er toch aan de hand?”, vroeg ik Jack van der Veen, (wij schreven op dat moment over de discussie rond zero-emissiezones). Vanuit mijn discipline (ik ben jurist) kan ik die stop met gierende remmen niet verklaren. Vanuit de veranderkunde kan dat wel, aldus Van der Veen. Er bestaat zoiets als een valley of death for innovation, een bekende en – kennelijk – onvermijdelijke fase in ieder transformatieproces. We ondervinden dan aan den lijve hoe moeizaam transformeren is en welke offers dit van ons vergt. Bij te veel weerstand of gebrek aan voortgang verdwijnt het geloof in de verandering en daarmee de verandering zelf. De verleiding om de risico’s van innovatie te vermijden en toch maar niet te springen is dan (te) groot.
Ik vrees dat ik het antwoord op de vraag hoe de logistieke keten van de toekomst – in juridisch opzicht – eruitziet, schuldig moet blijven. Wel ben ik ervan overtuigd dat de logistieke keten van vandaag geen toekomst heeft als die niet verduurzaamt.
Ik stel mezelf gerust met de gedachte dat de juridische verandercurve onderhevig is aan dezelfde onvermijdelijke principes en we dus uiteindelijk met z’n allen ook weer uit deze valley of death for innovation komen. En dat het grootste deel van de duurzaamheidsregels overeind blijft staan. Maar voor wie toch een duidelijk antwoord wil: vraag het me over een maand of zeven, acht nog een keer.
Mr. dr. Ingrid Koning