02-04-2025

Gastcolumn: AI en personeelsplanning, hoe zit het nu?

Continu lees je in logistieke vakbladen over de kansen van artificial intelligence (AI): nog meer slimmigheid, nog meer inzicht en nog meer automatisering. Tegelijkertijd lees je over personeelskrapte en de bedreiging dat AI medewerkers vervangt. Hoe zit het nu?

Allereerst: als we spreken over ‘AI vervangt medewerkers’, klinkt dit negatief. Zoals ‘minder banen beschikbaar’ bij een krimpende markt. Echter, volgens recente berichten van evofenedex en Sectorinstituut Transport en Logistiek blijft de arbeidsmarktkrapte aanhouden in de logistiek. Er is simpelweg te weinig personeel om het werk uit te voeren.

evofenedex schreef vorig jaar dat bijna drie op de vijf bedrijven last hebben van enige (45 procent) of sterke (11 procent) mate van verstoringen in de bedrijfsvoering, voornamelijk door personeelstekorten. Dit komt vooral door vergrijzing, maar ook door te weinig aantrekkingskracht op generatie Z: zij ervaren de sector als traditioneel, met weinig flexibiliteit en inspraak. Generatie Z is geboren met een mobiel in de handen en wil zelfstandigheid. Kortom, er is in de logistiek veel meer sprake van ‘hoe vangen we personeelstekorten op’ dan een bedreiging van minder banen.

Goos Kant
Hoogleraar Logistieke Optimalisatie aan de Universiteit van Tilburg.

AI is daarom vooral een kans voor de logistiek. Allereerst om administratieve processen te automatiseren, wat tijd bespaart. Maar AI helpt ook om betere roosters te maken en het werkgeluk van medewerkers te vergroten. Hoe dan? Met AI kun je bijvoorbeeld beter inschatten hoeveel werk erop je afkomt. Of, als je al een forecast hebt (in omzet, producten, et cetera), deze vertalen naar de hoeveelheid uren, taken, diensten en kwalificaties. Dit zodat je de juiste hoeveelheid mensen met de juiste kwalificaties op het juiste moment hebt in plaats van altijd dezelfde bezetting.

Ander voorbeeld: van oudsher heb je in de logistiek starre, cyclische roosters. Echter, oudere medewerkers hebben speciale regels (bijvoorbeeld ’s nachts minder werken) en jongeren willen flexibiliteit en inspraak en willen niet altijd voltijds werken. Dit wordt te complex om handmatig een rooster te maken. Met AI kan dit veel beter en eerlijker, rekening houdend met meer wensen.

Nog een voorbeeld: gezien de beschikbare medewerkers (vanuit een ploegenrooster), hoe verdeel je de taken voor een dag, rekening houdend met alle kwalificaties, arbeidstijden, deadlines en wensen? En hoe doe je dit over teams en afdelingen heen, met inzet van een flexpool en externen? AI kan dit veel slimmer, sneller en beter dan iemand die dit handmatig doet.

Uit de praktijk blijkt dat het gebruik van AI leidt tot hogere medewerkerstevredenheid, minder verzuim en minder inhuur. Het rooster is eerlijker en geeft inzicht, wat zorgt voor rust. Dankzij AI kan de logistiek zich ontdoen van haar conservatieve imago en wordt ze weer hip. De investeringsagenda wijzigt ook: minder investeren in vierkante meters, heftrucks en dieseltrucks, en meer in slim opslaan en leren van data en vervolgens je medewerkers beter inzetten. Dankzij AI wordt 2025 het jaar van de blije medewerker.

Tekst

Goos Kant