Oorsprong, je krijgt er al snel mee te maken

Dat zelfs bedrijven die alleen bínnen Nederland opereren te maken kunnen krijgen met oorsprong, wordt meestal veroor­zaakt doordat een toeleverancier of klant goederen impor­teert of exporteert. Hierdoor moeten bedrijven in een aantal gevallen leveranciersverklaringen opvragen of afgeven. Als gevolg van (handels)politieke ontwikkelingen of zaken als dier- en plantenziekten kan het land waarin bedrijven hun pro­ducten (laten) maken bovendien van grote invloed zijn op de import­ en exportmogelijkheden van die producten. De eind­ bestemming van een product is hierbij bepalend.

Ontwikkelingen

Momenteel is goederenoorsprong door de veranderende internationale geopolitieke situatie een hot item. Zo werden Europese bloemenexporteurs recentelijk van de ene op de andere dag geconfronteerd met het verzoek om voor snij­bloemen voortaan een certificaat van oorsprong (CVO) af te geven bij export naar Rusland. Dit vanwege Russische sanctiemaatregelen in de vorm van een veel hoger invoer­recht op bloemen met als oorsprong Europese Unie (EU).

Ook zijn er ontwikkelingen op het gebied van de afgifte van oorsprongsdocumenten en ­verklaringen zelf. Zo is de Kamer van Koophandel (KVK) recent gestart met een pilot voor de afgifte van CVO’s die de gebruikers op blanco papier kunnen afdrukken. Het gebruik van een in kleuren voorgedrukt CVO­ formulier is inmiddels achterhaald, omdat de authenticiteit van een door KVK afgegeven CVO via de verificatiewebsite van de International Chamber of Commerce kan worden gecontroleerd op basis van afgiftedatum en ­nummer. Je kunt op deze website zelfs een pdf­-bestand van het door KVK afgegeven CVO inzien. Oorsprongsdocumenten worden internationaal bovendien steeds vaker volledig digitaal afgegeven. Papieren oorsprongsdocumenten met ‘stempels en natte handtekeningen’ zullen naar verwachting op termijn helemaal verdwijnen. In Nederland is dit voor het CVO al sinds 2018 het geval. Uiteraard kunnen ondernemers de digitaal aangevraagde documenten nog wel zelf printen.

Zelfcertificering

Een relatief nieuw begrip is importers knowledge. In plaats van te werken met oorsprongscertificaten of factuurverklaringen verstrekt de leverancier alle relevante oorsprongsinformatie direct aan de importeur in het bestemmingsland. Dit brengt wel risico’s met zich mee, omdat importers knowledge alleen werkt als de importeur en de exporteur tot hetzelfde bedrijf of groep van bedrijven behoren. Ook werkt het alleen wan­neer beide partijen toegang hebben tot dezelfde oorsprongs­informatie.

Een andere trend is dat de EU veel meer dan voorheen inzet op zelfcertificering van goederen met een preferentiële oor­sprong. Daarbij geeft de exporteur in plaats van EUR.1­ of EUR-MED-certificaten factuurverklaringen af. Hiervoor moet de exporteur vaak wel over een vergunning Toegelaten Exporteur of een REX-­registratienummer beschikken. Vooral zelfcertificering heeft tot gevolg dat zowel exporteurs als hun leveranciers goed op de hoogte moeten zijn en blijven van preferentiële handelsovereen­komsten en hun oorsprongsregels. Dat kan in de praktijk best lastig zijn vanwege de ver­schillen tussen preferentiële handelsover­eenkomsten en de daarbij behorende oorsprongsregels en factuurverklaringen. Dit geldt ook voor de afgifte van preferentiële leveranciersverklaringen.

Bovendien is het landschap van de handels­overeenkomsten van de EU constant in beweging. Zo zijn recentelijk een preferentiële handelsovereenkomst met Nieuw-­Zeeland en een economisch partnerschapsovereenkomst met Kenia in werking getreden. Al bij al is een fout onbedoeld zo gemaakt en de gevolgen kunnen groot zijn. Om dit te voorkomen biedt KVK voor­ beeldteksten van en uitleg over preferentiële leveran­ciersverklaringen.

Genesis-certificering

Om ondernemers te helpen met hun administratie zijn Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Frankrijk, Slowakije, Slovenië en Qatar op 1 juli 2024 gestart met de Genesis-certificering van factuur- en leveranciersverklaringen. Exporteurs en leveranciers die een preferentiële leveranciersverklaring uitschrijven, kunnen deze vrijwillig en tegen betaling door KVK laten checken. Dit om er zeker van te zijn dat aan de preferentiële eisen is voldaan en er dus compliant wordt gewerkt.