27-05-2025
“Wij willen op elke afdeling safety ambassadors aanstellen”
“Lely’s aanpak voor een veilige werkvloer
Lely in Maassluis is voortdurend bezig om de veiligheid rond gevaarlijke stoffen op de werkvloer te verbeteren. Frank Rooijakkers, bedrijfsadviseur Gevaarlijke Stoffen bij evofenedex, ondersteunt het familiebedrijf daarbij. De afgelopen jaren zijn er mooie stappen gezet.
Het lijkt bijna een stad op zich. Het terrein, ook wel de Lely Campus genoemd, met bewegwijzeringen die bezoekers leiden naar een bestemming rond het hoofdgebouw van Lely. “Sommige medewerkers gaan lunchwandelen op de campus en zijn hiermee zeker een half uur zoet”, grapt Edgar Springveld, health & safety (H&S) professional en hoofd bhv bij het bedrijf.
Samen met adviseur Gevaarlijke Stoffen Frank Rooijakkers van evofenedex zijn wij op bezoek bij Lely in Maassluis, een familiebedrijf dat bekendstaat om zijn innovatieve oplossingen voor boeren en dat actief is in meer dan 50 landen. In de ontvangsthal van de campus, waar 1600 mensen werkzaam zijn, valt direct de levensgrote kunstkoe op, hét dier waar de producten en diensten van Lely om draaien. Ook zijn er diverse innovaties te bewonderen. Uiteraard de melkrobot, die Lely in 1992 uitvond en het bedrijf veel bekendheid gaf. Maar ook Lely Zeta, de nieuwste innovatie. Een lamp waarin een camera en minicomputer zitten en artificial intelligence (AI) wordt toegepast.
De nieuwste innovatie is de Lely Zeta, een AI-lamp die koeien monitort.
“De robots die we bouwen, dragen bij aan koecomfort, hygiëne, minder stress in de stal, tijdsbesparing voor de boer, enzovoort”, legt Springveld uit. “De boeren van nu willen steeds meer datagerelateerd werken. Onze robots geven heel veel data af om te zorgen dat boeren de juiste keuzes maken. Daar komt ook AI bij kijken, daar doen wij al heel veel mee. Dit om de boer te adviseren. Met Zeta kunnen we bijvoorbeeld niet alleen koeien monitoren, maar ook hun gedrag. Aan de hand hiervan kan AI voorspellingen doen, bijvoorbeeld dat een koe tochtig is of gaat bevallen.”
Gevaarlijke stoffen
Iets wat minder tot de verbeelding spreekt dan AI, maar wel zeer belangrijk is: Lely werkt door al die robots en vindingen ook met gevaarlijke stoffen. Rooijakkers wordt sinds een paar jaar als veiligheidsadviseur ingehuurd door Lely en ondersteunt het bedrijf om een veilige werkvloer te creëren. Daarnaast heeft Rooijakkers een adviserende en controlerende rol bij het voldoen aan ADR- en andere wettelijke regels op het gebied van gevaarlijke stoffen.
Vandaag zal Rooijakkers een audit uitvoeren, maar eerst worden we getrakteerd op koffie met Lely-melk. “De lekkerste melk”, zegt Springveld met een glimlach. De romige melk, gefabriceerd door boeren met een Lely Orbiter, een automatische melkverwerker, smaakt inderdaad goed. Rooijakkers neemt met Springveld een aantal zaken door die bij het vorige bezoek zijn besproken.
Automatisch melken met de Lely Astronaut A5.
Safety ambassadors
“Ik heb morgen een belangrijke presentatie voor het management”, vertelt Springveld na een tijdje. “Wij willen op elke afdeling safety ambassadors aanstellen, een soort van preventiemedewerkers die het management van een afdeling ondersteunen bij hun H&S-verantwoordelijkheden. De wettelijk verplichte preventiemedewerker ben ik, samen met een collega. Het health & safety-team is bij ons niet heel groot, daarom willen we bij diverse afdelingen een contactpersoon − een safety ambassador – aanstellen die met veiligheid aan de slag gaat. Dit zal ook voor een deel over gevaarlijke stoffen gaan. Niet uitvoerend, maar wel controlerend.”
Springveld vervolgt: “De Lely Campus kun je zien als een terrein met verzamelgebouwen. Een heleboel afdelingen en entiteiten zijn gehuisvest op de campus. Binnen het kantoor, maar ook binnen de productiehallen. We willen met safety ambassadors starten bij elke operationele afdeling waar fysieke risico’s het meest aanwezig zijn, dus ook die waar opslag van gevaarlijke stoffen is. Denk bijvoorbeeld aan de afdelingen Operations en Product Development, waar onze engineers continu bezig zijn onze innovaties te bouwen en te verbeteren. Of de warranty-afdeling, de garantieafdeling waar garantieonderdelen vanuit het veld terugkomen. Stel, er staan gevaarlijke stoffen buiten of gemixt in een kast, terwijl dit niet mag. Ziet of hoort een safety ambassador dat, dan trekt die aan de bel. Dat wordt straks een nieuwe manier van werken.”
“Bij de warranty-afdeling komen geen lithiumbatterijen meer retour”
Gesprek van de dag
Ook veiligheid rond lithiumbatterijen krijgt de nodige aandacht bij Lely. De Lely Discovery Collector C2, een soort meststofzuiger, en de Lely Exos, een robot die autonoom gras maait en voert aan koeien, rijden op dat soort batterijen. “Bij de warranty-afdeling komen geen lithiumbatterijen meer retour. Naar aanleiding van een interne audit anderhalf jaar geleden is deze beslissing genomen, want retouren met lithiumbatterijen zijn gewoon een risico tijdens transport. We handelen de garantieclaims van lithiumbatterijen nu digitaal af door middel van foto’s”, zegt Springveld.
Hij vervolgt: “Lithiumbatterijen zijn op dit moment door de komst van de PGS 37-2 het gesprek van de dag bij Lely. Wat voor soort batterijen hebben we, hoe slaan we ze op, wat worden onze werk- en controleprocedures? Hoe gaan we onze medewerkers trainen om ze meer bewust te maken van de risico’s van batterijen? Hoe gaat de bhv handelen tijdens een calamiteit? We hebben een projectteam opgezet om de PGS 37-2 te implementeren. Het is veel werk, maar we hopen de implementatie dit jaar af te ronden.”
“Waar wij nu ook goed naar kijken is het nieuwe ADR”
Rooijakkers: “Waar wij nu ook goed naar kijken is het nieuwe ADR. Komen er nieuwe UN-nummers voor apparaten en voertuigen op accuvoeding? Neem bijvoorbeeld de Lely Exos. Volgens het ADR is dat een voertuig. Maar de Discovery Collector C2 is weer geen voertuig. De definities zijn soms behoorlijk lastig. De ADR-classificatie is iets wat we goed in de gaten houden.”
Veiligheid nooit af
De aanpak van Lely laat zien dat het bedrijf veiligheid zeer serieus neemt. Samen met Rooijakkers is Lely voortdurend bezig eventuele risico’s te minimaliseren en veiligheidsprocedures nóg beter te maken. Want veiligheid is nooit af, het is een proces dat continu aandacht vraagt. “Wij hebben bewust gekozen voor een externe veiligheidsadviseur van evofenedex vanwege de kennis, ervaring en ondersteuning die de vereniging biedt. Maar ook omdat externe controle naleving van regels stimuleert”, zegt Springveld. “Lely heeft er veel baat bij dat een externe deskundige met een kritische bril naar zaken kijkt. En dat er regelmatig auditrapporten worden gedeeld, helpt ons zaken gerichter op te pakken”, aldus de Lely-veiligheidskundige.
De verbeteringen die afgelopen jaren zijn doorgevoerd, zijn volgens de twee mannen goed zichtbaar. Zo is de inrichting van het milieuplein voor de afvalstromen van chemie en lithiumbatterijen verder geoptimaliseerd. “De beheerder past netjes op de spullen”, zegt Rooijakkers tevreden. “Batterijen worden overal in de fabriek in bakken ingezameld. Deze gaan naar de beheerder, die vervolgens de batterijen in vaatjes stopt. Het idee is nu de batterijen eerder te verpakken, zodat de handelingen die extra risico’s met zich meebrengen, ertussenuit worden gehaald. Dit heet ook wel de bronaanpak, het wegnemen van gevaren bij de bron om veiliger te werken. Deze aanpak gebruiken we bij meer zaken”, aldus Rooijakkers.
De Lely Exos maait en voert autonoom gras aan de koeien.
Bewustzijn creëren
Bij veilig werken hoort ook het trainen van medewerkers. Springveld: “We willen via een skillmatrix alle medewerkers in kaart brengen. Met welke risico’s gaan ze om en welke trainingsinstructie hebben ze nodig? Dat willen we allemaal netjes gaan turven. Onze Lely Academy kan door middel van een leermanagementsysteem de gevolgde trainingen borgen.”
“evofenedex heeft voor Lely een basispresentatie gevaarlijke stoffen gemaakt”, vult Rooijakkers aan. “Belangrijk is dat dit geen droge stof is, dat de situaties herkenbaar zijn voor de medewerkers. Dat de innovaties die ze bij Lely kennen, worden behandeld. De training geef ik om medewerkers bewust te maken van eventuele risico’s en om ze een basisinstructie te geven. Een aantal medewerkers heeft bij evofenedex ook een PGS 37-2- en PGS 15-training gevolgd. Niet iedereen heeft namelijk te maken met de behandelde stof op die trainingen en hoeft die cursussen te volgen.”
Vlak voordat de vakanties aanbreken, halen de Lely-medewerkers uit zichzelf de batterijen uit de machines
Een mooi voorbeeld van bewustzijn creëren en zelf nadenken over veiligheid is volgens Rooijakkers dat de Lely-medewerkers – vlak voordat de vakanties aanbreken − uit zichzelf de batterijen uit de machines halen. Ook trekken zij voor hun vakanties de stekkers van de laders uit het stopcontact. Springveld: “Een stukje orde en netheid. En straks komen er ook nog speciale brandwerende kasten en containers voor de opslag van lithiumbatterijen.”
Koeien krijgen te eten via de Vector-robot.
In de stal
Niet alleen binnen, ook buiten de Lely Campus wordt goed gelet op risico’s die eventueel voor medewerkers kunnen ontstaan door gevaarlijke stoffen. Springveld: “Onze monteurs en test engineers die bij de boeren komen, leren bijvoorbeeld dat ze niet in de stal aanwezig mogen zijn als mest in de mestkelder wordt gemixt of als dat net is gebeurd. Bij het mixen kunnen immers schadelijke en explosieve gassen vrijkomen. We willen voorkomen dat onze medewerkers aan deze stoffen worden blootgesteld.”
En de koeien, hoe gaan jullie om met hun veiligheid als de robots door de stallen rijden? “Onze afdeling Product Safety is dagelijks met onze engineers bezig om de robots zo veilig mogelijk te maken voor mens en dier. Daarnaast zijn koeien heel slimme beesten. Ze weten gewoon wat een robot komt doen. Vooral als ze eten krijgen via de Vector-robot”, glimlacht Springveld.
Wilma Nijdam
Lely