05-02-2025
Wivo zet due diligence-plicht om in Nederlands recht
WDe Nederlandse regering is volop bezig om de Europese Corporate Sustainability Due Diligence Directive om te zetten in Nederlands recht. Met de Wet internationaal verantwoord ondernemen wil ze grote ondernemingen dwingen om misstanden in de keten aan te pakken.
De Nederlandse regering heeft laten weten de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) van de Europese Unie zonder extra Nederlandse verplichtingen over te willen nemen. Dit betekent dat de Wet internationaal verantwoord ondernemen (Wivo) inhoudelijk vrijwel gelijk wordt aan de CSDDD. Wel is de hoofdstukindeling iets anders.
De Autoriteit Consument & Markt zal in Nederland toezicht op de naleving van de Wivo houden en kan bij overtredingen boetes tot 5 procent van de jaaromzet opleggen. Daarnaast kunnen bedrijven civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld als ze hun due diligence-verplichtingen niet nakomen. Dit geldt alleen voor bewezen schade en nalatigheid of opzet.
De regering wil de CSDDD zonder extra Nederlandse verplichtingen overnemen
Senior beleidsadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex.
Voor wie en wanneer?
De Wivo zal gefaseerd ingaan. Uiterlijk juli 2027 moeten Europese bedrijven met meer dan 5000 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van meer dan 1,5 miljard euro aan de nieuwe wet voldoen. Voor bedrijven met meer dan 3000 werknemers en meer dan 950 miljoen euro omzet is juli 2028 de deadline. Bedrijven met meer dan 1000 werknemers en een omzet van meer dan 450 miljoen euro krijgen tijd tot juli 2029. Voor niet-Europese bedrijven gelden dezelfde overgangsperiodes, maar alleen voor de omzet die ze in de Europese Economische Ruimte genereren.
De ondergrens ligt met duizend werknemers behoorlijk hoog. Toch kunnen ook bedrijven met minder werknemers met de Wivo te maken krijgen. Net als bij de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) kunnen ze verzoeken krijgen van klanten om informatie aan te leveren of in lijn met hun richtlijnen te opereren.
Belangrijkste verplichtingen
De Wivo zorgt voor verplichtingen op twee fronten: het toepassen van due diligence (gepaste zorgvuldigheid) op de keten en het nemen van klimaatmaatregelen. Dit betekent dat bedrijven beleid moeten ontwikkelen en uitvoeren om te voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs.
De due diligence-procescyclus bestaat uit zeven stappen, gebaseerd op de OESO-richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven moeten een due diligence-systeem opzetten en dit integreren in hun beleid en risicomanagementsystemen. Centrale stappen zijn het identificeren en prioriteren van negatieve effecten, en het voorkomen of beperken daarvan. Het proces omvat ook een herstel van daadwerkelijke negatieve effecten en het opzetten van klachtenmechanismen voor stakeholders zoals werknemers of omwonenden. Vanzelfsprekend moeten bedrijven monitoren hoe hun beleid uitpakt en dit waar nodig bijstellen. Tot slot is het verplicht jaarlijks een verklaring over due diligence te publiceren.
De due diligence geldt voor alle upstream- (zowel productie als service) en downstreampartners die distributie, transport en opslag verzorgen, met uitzondering van afvalverwerking en recycling. Een aantal van de benodigde stappen, zoals identificeren, prioriteren en communiceren, is al bekend van de rapportageplicht voor CSRD.
Omnibuswet
Hoewel de CSDDD al wordt omgezet in nationale wetgeving, is er nog kans op Europese aanpassingen. Onder ondernemers leven veel zorgen over de complexiteit van de verschillende Europese ketenduurzaamheidswetten. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie heeft een ‘Omnibuswet’ aangekondigd die de CSDDD, CSRD en bijhorende taxonomie werkbaarder moet maken. De details worden pas eind februari 2025 bekend. evofenedex pleit voor rust en roept op niet op het laatste moment aanpassingen te doen. Wel heeft de vereniging een paper ingediend met mogelijke verbeteringen op middellange termijn.
Interesse om mee te denken?
De Wivo is nog niet afgerond. evofenedex houdt de belangen van ondernemers in het oog. Dit doen we samen met leden via onze IMVO-denktank, een klankbordgroep voor beleidsbeïnvloeding van IMVO-wetgeving op nationaal en Europees niveau.
Elmar Otten
Getty Images