Supply chain van de toekomst: koers naar 2040 gezocht

Als je vandaag doet wat je gisteren deed, sta je morgen stil. Een goede koers voor de toekomst bepalen is dus ontzettend belangrijk, maar in de huidige wereld valt dat niet mee. Na een fiks aantal crisissen lijkt het nu wat rustiger en kan er weer worden overgegaan tot de hectiek van alledag. Supplychainprofessionals buigen zich weer over uitdagingen als opslag en voorraadreductie en focussen zich op nieuwe verkooplanden en/of -kanalen. Toch zullen crisissen op ons af blijven komen. Denk aan de energiecrisis, de oorlogen wereldwijd, de te behalen klimaatdoelstellingen en landen die steeds meer hun eigen strategie bepalen. Bijvoorbeeld de Verenigde Staten, die duidelijk kiezen voor een beleid gericht op de eigen bevolking en industrie waarbij ze de afhankelijkheid van andere landen willen beperken. Strategische autonomie voert steeds vaker de boventoon.

Wereld rond 2024

Het is goed dat de focus van het bedrijfsleven ook op ‘vandaag’ ligt. Maar evofenedex is ervan overtuigd dat de veranderingen die het bedrijfsleven moet doorvoeren dermate groot zijn dat hoe sneller de supplychainprofessional in beweging komt, des te beter het is. Alle ontwikkelingen moeten eerst gestructureerd worden om gericht stappen te zetten. Daarom heeft de vereniging het programma ‘Supply Chain van de Toekomst’ opgezet, waarbij het doel is om een goed beeld te krijgen van de wereld rond het jaar 2040. Een logische eerste stap daarbij is het in kaart brengen van de totale omgeving van bedrijven. Welke krachtenvelden zijn er in de omgeving waarin het bedrijfsleven opereert de komende decennia? Om de antwoorden hierop te vinden, heeft evofenedex de afgelopen tijd verschillende experttafels georganiseerd met deskundigen die kennis van zaken hebben die in de context van handel en logistiek een belangrijke rol spelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kennis van geopolitiek, duurzaamheid en specifiek circulariteit, financiële ontwikkelingen, wetgeving op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, technologische en digitale ontwikkelingen, (Europese) wetgeving en de rol van de klant.

Complexe cocktail

Naast de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is er op dit moment onrust tussen China en Taiwan, landen waar veel technologisch hoogwaardige productie plaatsvindt. Historisch gezien zijn bedrijven grondstoffen, halffabricaten en soms complete producten steeds verder weg gaan inkopen (offshoring). Hierdoor hebben zij slecht zicht op wat er in die landen gebeurt. Om risico’s te spreiden, zijn bedrijven gaan opereren vanuit verschillende locaties, het zogenoemde dual sourcing. De laatste trend is nearshoring, waarbij bedrijven dicht bij huis inkopen. Geopolitieke onrust leidt er zeer waarschijnlijk ook toe dat bedrijven steeds meer zullen handelen met bevriende landen (friendshoring).

Een ander serieus punt van aandacht is dat in Europa en Nederland ondernemers gewend zijn geraakt aan het normatief opleggen van eisen aan ketenpartners. De nieuwe wereldorde zal leiden tot meer oosterse dominantie, waarbij de standaard in wereldhandel, data-uitwisseling en logistiek zomaar bepaald kan worden door andere landen. Tegelijkertijd vragen de Verenigde Staten hulp aan Europese landen in het handelsconflict met China. Dit alles zorgt voor een complexe cocktail met impact op handel en logistiek.

Bedrijfsmodellen

Flexibel meebewegen met wat de klant wil en met een volgende disruptie is een minimale vereiste voor het bedrijfsleven. De decennia van stabiliteit zijn voorbij en ‘resilience’ is nu een veelgebruikte term. Dit vraagt om een hoge mate van samenwerking met toeleveranciers en vertrouwen in elkaar. Tegelijkertijd blijken de bedrijfsmodellen in e-commerce op dit moment niet winstgevend en is er een hevige concurrentiestrijd gaande. Veel bedrijven streven ernaar marktleider te worden binnen het lineaire bedrijfsmodel. Blijft het bedrijfsleven doen wat de klant vraagt of durft het de ‘vandaag bestelt, morgen in huis’-paradigma aan te vechten en de keten meer tijd te geven om de logistiek te optimaliseren? Nieuwe bedrijfsmodellen dienen zich aan en nieuwe circulaire ketenconcepten worden waarschijnlijk gemeengoed. Ketenpartijen die samen tot nieuwe duurzame productproposities komen, op basis van gelijkheid samenwerken en winst en verlies delen, zullen een vlucht nemen. De vraag is of bedrijven met een lineair bedrijfsmodel snel genoeg kunnen meebewegen in die ontwikkelingen.

Wetgeving

Strengere eisen om te verduurzamen en transparantie te bieden, zoals nieuwe wetgeving rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen vanuit de Europese Unie en de plicht om productgegevens digitaal vast te leggen, zullen de discussie rondom grondstoffen en circulariteit verder aanwakkeren. Nieuwe en bestaande technologie kan daarbij beter worden benut, zoals 3D-printen. Maar in de praktijk zal het nog wel even duren voordat het bedrijfsleven die technologie op grote schaal toepast. Zodra er nieuwe resultaten van het Supply Chain van de Toekomst-project bekend zijn, zullen we die publiceren in dit magazine.

Dit artikel is eerder verschenen in evofendex Logisticx magazine nr. 3

Auteur: Job Halkes

Supply Chaingers netwerk

Supplychainprofessionals die meer willen weten over de Supply chain van de Toekomst melden zich aan voor ons netwerk exclusief voor leden van evofenedex.