UN Global Compact

Wel nieuw zijn de eisen aan bedrijven om ze er steviger op te kunnen afrekenen. Door (toekomstige) wetgeving, maar ook door stakeholders zoals investeerders, de financiële sector en consumenten. Er is een cruciale rol weggelegd voor het bedrijfsleven bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals, SDG’s) van de Verenigde Naties (VN) voor 2030, waarbij het do no harm en do better twee zijden van dezelfde medaille zijn.

Internationaal geaccepteerd

Het kader voor IMVO zijn de richtlijnen voor multinationale ondernemingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), en de Guiding Principles on Business and Human Rights van de VN. Deze richtlijnen verwachten van ondernemingen dat ze de daadwerkelijke en mogelijke negatieve impact van hun handelen identificeren, voorkomen en verminderen, en verantwoording afleggen over hoe zij omgaan met geïdentificeerde risico’s, oftewel hoe zij een beleid van due diligence uitvoeren. Zo voorkomen bedrijven dat ze via hun eigen activiteiten of in de toeleveringsketen betrokken raken bij misstanden, zoals kinderarbeid of milieuschade.
Als we de SDG’s willen bereiken, is het noodzakelijk dat IMVO en SDG’s in onderlinge samenhang een hogere prioriteit krijgen in het beleid en de uitvoering daarvan. IMVO biedt als het ware een internationaal geaccepteerd handelingskader om gestructureerd en in samenwerking met de betrokken stakeholders bij te dragen aan de SDG’s. UN Global Compact, het grootste private duurzaamheidsinitiatief gelieerd aan de VN, heeft business benchmarks opgesteld. Deze standaarden helpen bedrijven hun ambities op het terrein van de SDG’s te vergroten en deze te vertalen naar de businesspraktijk.

Hoe zet je stappen in IMVO?

Leden van UN Global Compact onderschrijven expliciet hun commitment aan de hieraan verwante tien principes op het gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en anti-corruptie. Via de zogeheten Communication on Progress rapporteren zij over hun voortgang. Zo dragen deze bedrijven bij aan de roep om meer transparantie op dit thema en is er een continue stimulans om risico’s nog verder te beperken en stappen voorwaarts te zetten in het verduurzamen van supply chains. Als bedrijf is het belangrijk dat je IMVO integreert in je beleid en managementsystemen, en vervolgens aan de slag gaat met het identificeren en beoordelen van negatieve gevolgen van je activiteiten, toeleveringsketen en relaties. Daarna ga je actief aan de slag om deze risico’s te voorkomen, te beperken of te stoppen. Bijvoorbeeld door afspraken hierover vast te leggen in contracten met toeleveranciers en door regelmatig audits uit te voeren op productielocaties. Ook zul je als bedrijf je voortgang moeten monitoren en hierover communiceren.
In Nederland zijn voor risicovolle sectoren convenanten tot stand gekomen. Zo zijn er voor sectoren zoals textiel, goud en de bancaire wereld afspraken gemaakt tussen bedrijven, ngo’s, vakbonden en overheden over de aanpak van IMVO-risico’s. Dit biedt aan de deelnemende bedrijven handelingsperspectief om deze risico’s te beperken.

Goed voorbeeld doet volgen

Er zijn vele goede voorbeelden van projecten die geleid hebben tot een betere naleving van mensenrechten, verbetering van de positie van werknemers en uitbanning van kinderarbeid. Zo is er steeds meer aandacht voor leefbaar loon, bijvoorbeeld in de voedselketens. Een leefbaar loon kijkt wat er op een specifiek gebied nodig is om minimaal in de basisbehoeften te voorzien. Dit omvat voedsel, water, woning, onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en andere essentiële behoeften. Door het verschil tussen het gangbare loon en het leefbare loon te verkleinen, verbetert de levensstandaard van werknemers. Zo hebben de Nederlandse supermarkten in samenwerking met IDH er via het bananenconvenant voor gezorgd dat in hun winkels alleen bananen te koop zijn, waarvoor de werknemers in de bananenteelt een leefbaar loon hebben ontvangen. Een ander voorbeeld is de overeenkomst binnen de branche voor koek, snoep en chocolade, die inzet op leefbaar loon voor de boerengezinnen in de cacaoindustrie en kinderarbeid en ontbossing tegengaat.

Toekomstige ontwikkelingen

Een belangrijke trend is de vraag naar een grotere verantwoording bij bedrijven. Het enkel op papier aantonen dat je als bedrijf een mensenrechtenbeleid hebt, is niet meer voldoende. Vandaag de dag moeten bedrijven steeds vaker aantonen dat zij alle stappen in de due diligence doorlopen hebben en dat zij er alles aan hebben gedaan wat in hun bevoegdheid ligt om risico’s in de keten te beperken en tegen te gaan. Diverse landen zijn zelf al gekomen met IMVO-wetgeving en de Europese Commissie heeft aangekondigd dit najaar met wetgeving te komen. Dit zal er toe leiden dat als je als bedrijf je due diligence niet op orde hebt en er misstanden optreden, er bestuursrechtelijke, privaatrechtelijke en misschien strafrechtelijke sancties kunnen volgen.
Daarnaast is er sprake van het aanpassen van de regels voor corporate governance, waarbij CEO’s zich openbaar zullen moeten committeren aan de richtlijnen van de OESO en VN, betrokkenheid van stakeholders in hun governance moeten regelen en zich in hun doelen moeten richten op waardecreatie op de lange termijn. De voorschriften van de Europese Unie over duurzaamheidsrapportages gelden voor steeds meer ondernemingen, waarbij deze moeten rapporteren over de dubbele materialiteit. Dit betekent naast rapporteren over de impact van duurzaamheidsindicatoren op de onderneming zelf, ook aandacht voor de impact van de onderneming op milieu en mensenrechten. In combinatie met Europese voorstellen inzake duurzame financiering, zoals green taxonomy, eist dit een veel grotere transparantie ten aanzien van duurzaamheidsinformatie.

Gezamenlijk optrekken

Dergelijke initiatieven zijn in lijn met de waarden van UN Global Compact, in het geloof dat er ambitieuzere spelregels nodig zijn om uiteindelijk een betere wereld te kunnen bereiken. Verduurzaming moet niet alleen iets zijn voor een selecte groep bedrijven. Het gaat er juist om een zo groot mogelijke groep mee te krijgen. Daarbij is het belangrijk dat wettelijke regels die tot stand komen, ook voor deze grote groep bedrijven te begrijpen en uitvoerbaar zijn. Daarnaast is de wereld niet gebaat bij een te ver doorgeschoten juridisering, met als gevolg dat het vooral gaat om het indekken tegen juridische risico’s. Impact on the ground bereik je vooral met het gezamenlijk optrekken van bedrijfsleven, ngo’s, vakbonden en lokale overheden. Door met elkaar te erkennen dat je IMVO-situaties kunt verbeteren en daar gezamenlijk acties op te richten.
Die ideale wereld bereik je niet van de ene op de andere dag; als je als bedrijf internationaal zaken doet, krijg je nu eenmaal te maken met landen met culturele verschillen en andere visies op goede werkomstandigheden en het betrekken van kinderen bij arbeid. Maar als bedrijven samen in staat zijn dergelijke misstanden aan te kaarten en bij te dragen aan betere leefomstandigheden, dan geeft dit wel vertrouwen in de toekomst en het maakt internationaal zakendoen makkelijker. Het belang van dergelijke partnerschappen is ook erkend in de Agenda 2030 van de VN voor het realiseren van de SDG’s.

Vanuit Global Compact Netwerk Nederland proberen we bij te dragen aan een betere monitoring van de Agenda 2030 en deze ontwikkelingsagenda te vertalen naar de benodigde acties. Voor de SDG’s waarop we nu nog tekort schieten, maken wij collectieve impactprogramma’s. Bedrijven definiëren daarbij zelf scherpere doelstellingen voor deze SDG’s en vertalen deze doelen naar maatregelen in hun bedrijfsvoering. Zo verbinden we duurzaam ondernemen nog sterker met de businesscase van bedrijven en maakt aandacht voor MVO niet alleen de wereld beter, maar ook het resultaat voor de ondernemer.

Global Compact Netwerk Nederland ondersteunt bedrijven bij het begrijpen van wat verantwoord ondernemen betekent in een wereldwijde en lokale context en biedt richtlijnen om duurzaamheidsverplichtingen in actie om te zetten. Het doel is de levens van toekomstige generaties te verbeteren. www.gcnetherlands.nl  

Dit artikel heeft ook in globe gestaan, het vakblad voor internationaal ondernemen van evofenedex.