De betekenis van ex in EUDR

Dat hangt af van twee dingen: of het product genoemd is in bijlage I van de wet én of het gemaakt is van een van de zeven grondstoffen die bijdragen aan ontbossing: runderen, oliepalm, soja, cacao, koffie, rubber en hout. Het begrip ex speelt hierbij een belangrijke rol.

Wat betekent ex precies?

Wanneer er ‘ex’ vóór een HS-code in de bijlage van de EUDR staat, betekent dit dat niet alle producten onder die code EUDR-plichtig zijn. Het gaat alleen om een deel (een extract) van de producten binnen die code. Een voorbeeld maakt dit duidelijk:

• HS-code 9401 gaat over stoelen, banken en andere zitmeubelen.
• De bijlage noemt specifiek ex 9401 Stoelen van hout.
• Dat betekent dat stoelen van hout onder de EUDR vallen, maar stoelen van bamboe (een grassoort) niet.

Met ex wordt dus aangegeven dat je goed moet kijken welk deel van de productgroep daadwerkelijk onder de wetgeving valt.

Voor samengestelde producten

Soms bestaat een product uit meerdere grondstoffen die onder de EUDR vallen. Denk aan een chocoladereep met cacaopoeder, cacaoboter en palmolie. In dat geval geldt de verplichting alleen voor de belangrijkste grondstof die in de linkerkolom van bijlage I wordt genoemd.

Bij een chocoladereep is dat cacao, omdat dit in grotere hoeveelheden aanwezig is dan palmolie. Voor ondernemers betekent dit dat je due diligence (gepaste zorgvuldigheid) moet uitvoeren op de cacao-bestanddelen, maar niet op de palmolie in dezelfde reep.

Voorbeelden uit de praktijk

Een bekend voorbeeld is ex 4011, dat gaat over nieuwe luchtbanden van rubber. Hier geldt de EUDR alleen voor banden met natuurlijk rubber. Als een band een mengsel bevat van synthetisch en natuurlijk rubber, dan hoeft de importeur alleen onderzoek te doen naar het aandeel natuurlijk rubber.

Een ander voorbeeld is ex 1516. Deze code gaat over verschillende oliën en vetten, maar de bijlage beperkt dit tot palmolie en de fracties daarvan. Alleen die producten vallen onder de EUDR; de overige oliën binnen dezelfde code niet.

Waarom is dit belangrijk?

De toevoeging ‘ex’ zorgt voor duidelijkheid. Dit voorkomt dat bedrijven verplichtingen krijgen voor producten die niet onder de wet vallen. Tegelijkertijd betekent het dat je als ondernemer heel precies moet uitzoeken of jouw producten binnen of buiten de scope van de EUDR vallen.

Voorbeeld: een importeur van houten stoelen moet aantonen dat het hout legaal en ontbossingsvrij is. Een importeur van bamboestoelen hoeft dit niet, ook al vallen beide producten onder dezelfde HS-code.

Wat verandert er binnenkort?

De Europese Commissie (hierna Commissie genoemd) beoordeelt regelmatig of de productlijst in de bijlage moet worden aangepast. Binnen twee jaar na de inwerkingtreding wordt gekeken of extra grondstoffen, zoals maïs of biobrandstoffen, toegevoegd moeten worden.

In april 2025 heeft de Commissie een conceptwijziging gepubliceerd. Belangrijkste voorstel: bijna alle goederen krijgen voortaan de vermelding ex, vaak met extra beschrijvingen erbij. Daarmee wordt de lijst specifieker, niet uitgebreider. Dit amendement is in september 2025 nog niet officieel aangenomen, maar de verwachting is dat dit wel zal gebeuren. Een voorbeeld uit deze wijziging:

• De code 4417 (‘gereedschappen en handvatten van hout’) wordt aangepast naar ex 4417 gereedschappen en handvatten van hout, exclusief gebruikte of tweedehands producten.

Dit laat zien dat de regels niet alleen strenger, maar ook concreter worden.

Wat betekent dit voor jou als ondernemer?

• Controleer regelmatig de bijlage I van de EUDR om zeker te weten of jouw producten geraakt worden.
• Besteed extra aandacht aan samengestelde producten. Kijk welke grondstof doorslaggevend is en doe daarop je due diligence.
• Houd rekening met de aangekondigde wijzigingen. Als straks bijna alle producten de vermelding ex krijgen, wordt de lijst ingewikkelder en dus belangrijker om bij te houden.

Samengevat

De vermelding ‘ex’ in de EUDR geeft aan dat slechts een deel van een productgroep onder de wet valt. Voor jou als ondernemer betekent dit dat je nauwkeurig moet kijken naar de productomschrijving in de bijlage, zeker bij samengestelde producten. Omdat de lijst de komende jaren waarschijnlijk uitgebreider wordt, is het verstandig jaarlijks te controleren of jouw producten op de lijst staan. Zo voorkom je dat je onverwachts niet voldoet aan de regels en loop je dus geen risico’s.