Voorbeelden nudging

Een schoner toilet

Het bekendste voorbeeld van nudging is een sticker met een het plaatje van een vlieg, die in sommige openbare gelegenheden in het urinoir geplakt zit. Als man wil je onbewust op die vlieg mikken en dat zorgt voor een schoner toilet. De sticker van de vlieg heet een nudge. En wat blijkt? Door deze sticker belandt er 80% minder urine naast de pot. Fijn voor de volgende gebruiker van het toilet en bovendien scheelt het aanzienlijk in de schoonmaakkosten.

Een gezondere schoolkantine

Een school wilde een gezondere kantine, maar wilde het ongezonde voedsel ook niet volledig verbieden. De directie besloot het gezonde eten zo aantrekkelijk mogelijk en zo prominent mogelijk te presenteren. Het ongezondere eten werd wat meer weggestopt. Het was nog steeds verkrijgbaar, maar minder duidelijk vindbaar. Onderzoek wees uit dat de kinderen inderdaad gezondere keuzes maakten en bleven dat ook doen op te lange termijn. Ook nadat ze het ongezonde voedsel ontdekt hadden. De inrichting van de kantine gaf een duwtje in de rug voor gezondere voedingskeuzes.

Verbeterd kijkgedrag in het distributiecentrum van Albert Heijn

Een onderzoeksvoorbeeld, uitgevoerd door het RIVM in het distributiecentrum van Albert Heijn in Zwolle onder Reachtruckchauffeurs. Bij Albert Heijn werd geconstateerd dat Reachtruckchauffeurs, wanneer ze het gangpad uitrijden, niet altijd voorrang geven aan het verkeer op de doorgaande weg. Het doelgedrag voor dit onderzoek was eenvoudig te formuleren: chauffeurs moeten bij het naderen van de kruising altijd goed van links naar rechts kijken.

Waarom keken de Reachtruckchauffeurs niet goed? Bij Albert Heijn zat het probleem niet in de capaciteit; de kennis en vaardigheden van de chauffeurs. Bovendien bleek de fysieke gelegenheid op orde, want Albert Heijn houdt de stellingen aan het einde van het gangpad leeg voor beter zicht. Ook in de sociale gelegenheid zat het euvel niet. De chauffeurs van Albert Heijn bleken het een goede zaak te vinden om goed te kijken en vaart te minderen bij kruispunten. Het probleem moet zich dan voordoen in de motivatie. En inderdaad, de chauffeurs benoemden het, en het bleek duidelijk uit de observatie via camerabeelden: de manier van kijken is gewoontegedrag, het is bijna net als ademhalen.

Toen men concludeerde dat het onveilige gedrag het resultaat was van handelen op de automatische piloot, werd er besloten te gaan nudgen. Op basis van een wetenschappelijk artikel werd gekozen voor een led bord, waarop oogjes te zien zijn die van links naar rechts bewegen als het led bord gepasseerd wordt. Deze led borden werden aan het einde van een aantal gangpaden geplaatst en paar meter ervoor werd een sensor neergezet. Zodra de Reachtruckchauffeur voorbij de sensor reed, ging het bord aan om de chauffeur met een paar bewegende oogjes er aan herinneren, goed naar links en rechts te kijken. Het bord stond dus niet constant aan.

Na het uitvoeren van een nulmeting en een effectmeting, werd geconcludeerd dat het percentage correct kijken significant steeg in de interventiepaden na het ophangen van de led borden. Het ledbord, de nudge in dit geval, is een effectieve interventie gebleken om het kijkgedrag te bevorderen. En daar waar het kijkgedrag beter is, heb je ook minder kans op ongelukken.