Gemeenten trotseren nieuwe coalitie

Geen idee

Oldenburgs indruk is wel dat ondernemers een tikje laks reageren op alle plannen. ”Ik vind ondernemers een beetje gemakzuchtig. Ze weten al vrij lang dat die zero-emissiezones eraan komen. De wetgeving daarover is al jaren oud. En een gemeente als Rotterdam heeft er al zeker vier keer een brief over gestuurd, ook naar ondernemers in de omliggende plaatsen. De Rijksdienst Wegverkeer heeft ook al twee keer een brief verzonden aan ondernemers, en elke gemeente die op 1 januari 2025 een ZE-zone (zero-emissiezone) invoert ook. Tegelijkertijd leeft het allemaal nog weinig onder ondernemers. Ik was laatst in een winkelstraat waar minstens 50 procent van het winkelpersoneel geen idee had dat ze binnenkort in een emissievrij deel van de stad werken.”

Paniek daarover is lang niet altijd nodig, want volgens Oldenburg zijn lang niet alle ondernemers op de hoogte van diverse ontheffingsmogelijkheden. “Veel zzp’ers zijn gewend voor 10.000 euro een gebruikte bestelauto te kopen. Meer geld hebben ze vaak ook niet. Dan zal het duidelijk zijn dat ze een nieuwe, elektrische bus nooit kunnen betalen. Als je dat kunt aantonen, kun je ontheffing krijgen. Hetzelfde geldt voor strand- tenthouders; die rijden vaak in van die grote 4x4’s. Daar heb je nog niet echt betaalbare elektrische uitvoeringen van. Ook hoveniers kunnen onder bepaalde omstandigheden ontheffing krijgen.”

Vervoer bundelen

Dat maatregelen nodig zijn, bewijst volgens hem een proef op de Denneweg in hartje Den Haag. “Daar komen per dag 320 voertuigen naartoe voor pakketjes en goederen. Die spullen passen samen ook in 4 vrachtauto’s. Met 10 auto’s per dag kan de Denneweg prima bevoorraad worden.” Dat bewijst volgens Oldenburg de toegevoegde waarde van cityhubs. Een platform als Logistiek 070 werkt daar hard aan en probeert de invoering van de ZE-zone in Den Haag zo soepel mogelijk te laten verlopen.

In eerste reactie op het hoofdlijnenakkoord meldden verschillende partijen vooral niet blij te zijn met de nieuwe onduidelijkheden die opduiken na de presentatie van het akkoord. “De bijna heilig verklaarde invoeringsdatum van 1 januari 2025 is onduidelijk geworden en nu weten ondernemers helemáál niet meer waar ze aan toe zijn”, was de eerste reactie van de bestuursvoorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN), Elisabeth Post. TLN is kritisch over dit onderwerp uit het akkoord. “Voor het nemen van investeringsbeslissingen hebben ondernemers duidelijkheid en een consequent overheidsbeleid nodig, geen overheid die zwalkend beleid voert”, stelt Post.

AanZET-subsidie

Ook de Amsterdamse lector Stadslogistiek Walther Ploos van Amstel, nauw betrokken bij zero-emissieprojecten, wijst erop dat er door het ‘uitstelsignaal’ van de nieuwe coa- litie nieuwe onzekerheden voor het bedrijfsleven opdoemen. Niet alleen over zero-emissiezones, maar bijvoorbeeld ook over verduurzaming van het wagenpark. Er lijkt volgens hem nog wat tegenspraak in het coalitieakkoord te staan, bijvoorbeeld over verduurzaming van het wagenpark. “Verduurzaming van het wagenpark blijft gestimuleerd worden”, staat er in het coalitieakkoord, maar tegelijkertijd is bekendgemaakt dat alle subsidies op elektrische auto’s stoppen per 1 januari 2025. Toen daar geschokte reacties op kwamen, haastten de vier coalitiepartijen te melden dat subsidies voor elektrische bedrijfsauto’s, zoals de AanZET-subsidie voor elektrische vrachtauto’s, in stand worden gehouden. “Maar goed ook”, zegt Ploos van Amstel. “Zonder subsidie zijn elektrische vrachtwagens op dit moment nog vele malen duurder dan een dieselvariant.”

Voet bij stuk

Sowieso zal de boodschap van het nieuwe kabinet niet goed vallen bij ondernemers die al hebben voorgesorteerd op de ZE-zones. Een flink aantal ondernemingen, waaronder grote spelers als PostNL, DHL en Albert Heijn voorop, hebben al geïnvesteerd in elektrische voertuigen en de daarvoor benodigde laadinfrastructuur. Dat geldt ook voor mkb’ers die veel in stads- centra opereren. Volgens evofenedex is het daarom goed nieuws dat onder aanvoering van de grote vier – Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag – inmiddels vijftien gemeenten hebben laten weten voet bij stuk te houden. Deze groep voert op 1 januari aanstaande een Ze-zone in. Geert van Eijk, beleidsadviseur Vervoer bij evofenedex, is blij met die boodschap. “Dat is een verstandig besluit, waarop wij ook bij diverse politieke partijen, bij ministeries en de gemeenten hebben aangedrongen.”

Samen met andere organisaties heeft evofenedex in haar reactie op het hoofdlijnenakkoord nadrukkelijk erop gewezen dat de invoering van ZE-zones niet verder moet worden uitgesteld. “Veel ondernemers zijn al bezig met het aanschaffen van zero-emissievoertuigen en hebben zich voorbereid door laadfaciliteiten aan te leggen. Ook cityhubs willen graag van start in de zones. Daarnaast hebben veel ondernemers de afgelopen jaren hun oudere voertuigen verruild voor schonere Euro-6-voertuigen. Daarmee kunnen ze nog een aantal jaren de zones in rijden. En voor speciale voertuigen heeft onder andere evofenedex gezorgd dat er vrijstellingen zijn of ontheffingen kunnen worden aangevraagd”, legt Van Eijk uit.

Verkeersborden

Overigens begint een flink aantal gemeenten inmiddels te klagen over het feit dat er nog altijd geen duidelijkheid is over de voor een ZE-zone benodigde bewegwijzering en officiële verkeersborden. Dit terwijl de datum van 1 januari 2025 met rasse schreden nadert. “Voor die zaken is een wijziging nodig van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, maar dat besluit is door de val van kabinet-Rutte niet genomen. Het is bovendien controversieel verklaard. Een demissionair kabinet mag er, ondanks de tijdsdruk, dus geen besluit over nemen”, zegt Van Eijk. Er is volgens hem mede daardoor ook onduidelijkheid over de combinatie van een milieu- en een ZE-zone. In bepaalde gevallen zijn die moeilijk te combineren, al was het maar om een woud aan verkeersborden te vermijden. Een en ander zou in Amsterdam kunnen betekenen dat de voorgestelde ZE-zone wel eens kleiner zou kunnen uitvallen dan beoogd. 

Tip

Handige en praktische informatie over de ZE-zones is te vinden op Opwegnaarzes.nl en in ons kennisdossier.