Arbeidsinspectie: meer veiligheidsbewustzijn door zelfonderzoek na arbeidsongeval

Werkgevers mogen sinds 1 januari 2023 zelf onderzoek doen naar een arbeidsongeval en een werkgeversrapportage met een verbeterplan opstellen. Het doel hiervan is om meer nadruk te leggen op het lerend vermogen van werkgevers. De eerste ervaringen met deze nieuwe aanpak zijn over het algemeen positief, aldus het recent gepubliceerde jaarverslag van de Arbeidsinspectie over het jaar 2024.

Hoger veiligheidsbewustzijn

Het blijkt dat 84 procent van de bedrijven na een zelfonderzoek alle maatregelen in het verbeterplan heeft doorgevoerd. Daarnaast heeft 39 procent van de bedrijven aanvullende veiligheidsmaatregelen genomen die ze niet in hun verbeterplan hadden genoemd. In de meeste gevallen waren dit maatregelen voor een bredere veiligheid in het bedrijf. Volgens schattingen van de inspecteurs stijgen bij de meeste bedrijven het veiligheidsbewustzijn en het reflecterend vermogen. Ook schatten de inspecteurs in dat bij meer dan de helft van de bedrijven de veiligheidscultuur in het gehele bedrijf is veranderd na het ongeval en de werkgeversrapportage.

“Ik herken veel in wat er in het jaarverslag over zelfonderzoek wordt geschreven", zegt Hans Stegeman, hoger veiligheidskundige en arbeidshygiënist bij evofenedex. "Door zelf onderzoek te doen, krijg je beter inzicht in waar het is misgegaan en ook waar het in de toekomst mis kan gaan. Dat helpt om gericht verbeteringen door te voeren. Tegelijkertijd blijft natuurlijk het belangrijkste uitgangspunt: voorkomen is beter dan genezen. Juist daarom is het zo waardevol om als bedrijf incidenten en bijna-incidenten (near misses) systematisch bij te houden en te analyseren.”

50 tot 70 procent niet gemeld

De Arbeidsinspectie benadrukt dat de cijfers in het jaarverslag alleen betrekking hebben op bedrijven die arbeidsongevallen melden. Volgens de dienst wordt 50 tot 70 procent van de ongevallen niet gemeld. Dat komt doordat de werkgever niet weet dat hij het ongeval moet melden. Of dat hij het niet wil melden of niet meldt door een misverstand, aldus het jaarverslag.

Zelfonderzoek is niet in alle gevallen toegestaan. Dodelijke en zeer ernstige ongevallen worden altijd door inspecteurs onderzocht. Als een arbeidsongeval leidt tot een ziekenhuisopname, blijvend letsel of zelfs een overlijden, moet de werkgever altijd een melding hiervan doen bij de Arbeidsinspectie.

Persoonlijke beschermingsmiddelen niet altijd in orde

Interessant in het jaarverslag is ook het deel dat over diverse praktijkcasussen gaat. Van de persoonlijke beschermingsmiddelen die via Nederland op de Europese markt binnenkwamen en onderworpen waren aan grenscontroles door de Arbeidsinspectie, bleek 40 tot 45 procent op een bepaald punt niet in orde. Daarvan werd ongeveer twee derde alsnog in orde gemaakt. Bijvoorbeeld door te zorgen voor een juiste versie van een document of door ontbrekende gegevens aan te vullen. Een derde van de spullen was niet in orde te maken. De dienst heeft bij de persoonlijke beschermingsmiddelen gekeken naar lashelmen, lashandschoenen en gehoorkappen.

Fysieke belasting bij pakketdiensten

Verder heeft de Arbeidsinspectie de fysieke belasting in 35 depots van de 6 grootste pakketdiensten onderzocht. Inspecteurs hadden daar gekeken naar de mate van fysieke belasting, de maatregelen om fysieke belasting te voorkomen en de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) met het bijbehorende plan van aanpak. Een van de conclusies was dat er te weinig innovatie op de werkplek was en te weinig aandacht voor ergonomie.

Vanwege te zwaar werk voor werknemers moesten alle bedrijven direct tijdelijke maatregelen nemen. Denk aan taakroulatie, meer wisselen van werk en het inzetten van hulpmiddelen waarmee werknemers minder hoeven te bukken en rolcontainers niet meer handmatig hoeven te verplaatsen. Daarnaast moesten ze aan de slag met hun RI&E en een aanpak opstellen om het structureel beter aan te pakken.

Extra zetje nodig om actie te ondernemen

Stegeman: “Fysieke belasting is een van de speerpunten voor de Raad voor arbo, milieu en gevaarlijke stoffen, een van de elf thematische raden van evofenedex. En voor de specialisten Gevaarlijke Stoffen van evofenedex. We zien dat leden vaak wel weten dat er iets moet gebeuren, maar soms net dat extra zetje nodig hebben om echt actie te ondernemen. De vraag is dan vaak niet óf er iets moet gebeuren, maar hóé je dat op een goede manier aanpakt. Daarbij is de balans tussen investering en opbrengst niet voor iedereen even duidelijk – en juist daar kunnen we elkaar versterken.”

Scan Magazijnveiligheid

evofenedex kan bedrijven helpen om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren. Met onze Scan Magazijnveiligheid krijg je inzicht in de risico-hotspots en aandachtsgebieden in je magazijn. Je ontvangt een heldere rapportage met concrete verbeterpunten en maatregelen om op een betaalbare manier de gezondheid en veiligheid in je magazijn te verbeteren. Zo kun je gericht en doeltreffend aan de slag met jouw veiligheidsaanpak.

Melden van incidenten met gevaarlijke stoffen: wanneer en waar?

Wanneer je welk ongeval moet melden en waar je dit moet doen, zorgt vaak voor veel onduidelijkheid. Om bedrijven hiermee te helpen, heeft evofenedex een poster gemaakt met een stroomschema over het melden van ‘ongewone voorvallen’. Door vragen in het schema te beantwoorden weet je of je het voorval moet melden en zo ja, waar je dat het best kunt doen. Leden van evofenedex kunnen de poster op deze pagina aanvragen.