Handelsverdragen vergroten weerbaarheid Nederlandse bedrijven

Zonder internationale handel daalt onze welvaart en heeft onze landbouw een groot probleem. Twee derde van wat onze boeren produceren is bestemd voor export. Dit maakt Nederland naast een handelsland ook tot een landbouwgrootmacht, met een waarde van bijna 124 miljard euro in 2023 en 2024. “Maar hierdoor is ons land ook kwetsbaar. Actuele geopolitieke ontwikkelingen zoals de spanningen met de Verenigde Staten (VS) en de oorlog in Oekraïne benadrukken dit risico nog eens extra”, aldus Elmar Otten, beleidsadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex. “Handelsverdragen met een veelheid aan landen maken de Nederlandse sector veerkrachtiger en bieden groeikansen.”

Bescherming tegen verstoringen

Een goed handelsverdrag gaat verder dan tariefverlaging, legt Otten uit. “Zo’n verdrag bevat in het geval van landbouw bijvoorbeeld afspraken over voedselveiligheid, arbeidsrechten, dierenwelzijn en milieu, wat het wederzijds vertrouwen versterkt. Zo worden Nederlandse boerenbedrijven en tuinders beschermd tegen oneerlijke concurrentie van producten die niet aan deze normen voldoen. Daarnaast bieden zulke verdragen bescherming tegen verstoringen in de toeleveringsketen en versterken ze de strategische autonomie. Dit is essentieel in onzekere tijden van geopolitieke spanningen.”

Alternatieve markten essentieel

De recente handelsspanningen met de VS laten nog eens extra zien hoe groot de impact van een handelsconflict kan zijn. Hogere invoertarieven zorgen voor prijsstijgingen, vraaguitval en gedwongen herschikking van exportstromen. Otten: “In zulke situaties zijn alternatieve markten essentieel. Handelsverdragen zorgen ervoor dat deze markten toegankelijk blijven. Ze helpen niet alleen de export op peil te houden, maar maken ook de import van strategische goederen, denk bij landbouw bijvoorbeeld aan soja en granen voor veevoer, betrouwbaarder en betaalbaarder.”

Afspraken over handhaving

Vrijhandel roept soms de vraag op of de Nederlandse markt niet wordt overspoeld met goedkope, onveilige producten die niet voldoen aan onze duurzaamheidsnormen. “Deze zorgen zijn begrijpelijk maar vaak onterecht. Handelsverdragen zorgen juist voor duidelijke afspraken over duurzaamheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid, uiteraard op basis van goed toezicht. Dat is gunstig voor boer én consument”, zegt Otten.

“Bovendien stelt de Europese Unie strikte eisen aan alle ingevoerde landbouwproducten. Deze moeten voldoen aan Europese normen voor gezondheid, milieu en kwaliteit. Handelsverdragen maken het ook mogelijk afspraken te maken over handhaving, wat zonder verdrag lastig is. Vaak bevatten de verdragen ook importquota, om marktverstoringen te voorkomen. Extra invoer is bovendien niet altijd een bedreiging: bij rundvlees leidde schaarste tot 30 procent prijsstijging. Gerichte import kan dan juist voor stabiliteit zorgen.”

Investeren in strategische partnerschappen

Goede handelsverdragen geven exporterende bedrijven – en dus ook de Nederlandse landbouwsector – toegang tot groeiende markten, zoals het Zuid-Amerikaanse Mercosur-blok met 280 miljoen consumenten. Dit maakt export van producten als melkpoeder, kaas en babymelk aantrekkelijker door lagere kosten, dankzij het schrappen van invoerheffingen en snellere douaneprocedures. Ook kleinere boeren profiteren indirect via meer vraag en betere prijzen.

“In plaats van handelsbarrières op te werpen, is het dan ook juist nu het moment om te investeren in strategische partnerschappen. De wereld heeft geen muren nodig, maar bruggen: goed geregelde, wederzijdse toegang tot markten met oog voor kwaliteit, zekerheid en eerlijke concurrentie”, besluit Otten.