Logistiek veranderen? Dat kan ook met een kleinere groep bedrijven

Theorie van tipping points

Aan de basis van deze gedachtegang ligt het besef dat menselijk gedrag en persoonlijkheidskenmerken cruciaal zijn bij transities. En net als mensen hebben bedrijven ook eigenschappen: sommige doen er alles aan om broodnodige veranderingen te ontwijken of zelfs tegen te houden, terwijl andere juist willen bijdragen en veranderingen omarmen.

Als we de theorie van tipping points toepassen op bedrijven, moeten we ons dus richten op innovatieve bedrijven. De veranderaars die oog hebben voor de wereld om hen heen en hun gedrag daarop kunnen en willen aanpassen.

Voor economen is het soms lastig om dit soort minder objectieve aspecten een plek te geven in hun modellen. Te vaak gaan modellen nog uit van ‘rationeel gedrag’, of althans iets wat daarvoor moet doorgaan. In de economische wetenschap betekent rationaliteit dat mensen verondersteld worden hun opties en beslissingen logisch en objectief af te wegen en zich uitdrukkelijk niet te laten leiden door bijvoorbeeld emotionele, morele of psychologische afwegingen. 

En precies daar gaat het fout. Om een voorbeeld te noemen: het staat vast dat we de temperatuurstijging ten opzichte van de pre-industriële tijd moeten beperken tot 1,5 of 2 graden Celsius om de aarde leefbaar te houden. Hieraan is een maximumgewicht aan CO₂-uitstoot te koppelen dat we allemaal samen nog mogen uitstoten. Dit plafond confronteert ons vervolgens met een ‘sociaal dilemma’: het kortetermijndoel van het individu is strijdig met de langetermijndoelen van de groep. Zolang een bedrijf nog winst kan maken met activiteiten met een hoge CO₂-uitstoot, is de ‘rationele’ keuze om dit dan ook maar te doen. De voordelen liggen immers bij jou, terwijl de nadelen door de groep worden gedragen.

Maar het probleem is natuurlijk dat deze overweging voor iedereen geldt. En zo racen we naar de afgrond. Sociaal psychologen stellen dat er 2 manieren zijn om de gevolgen van zo’n sociaal dilemma, ook wel tragedy of the commons genoemd, te beperken. Het eerste is via een sociaal gedreven normenkader waarin iedereen beseft dat de lange termijn vereist dat we nu offers brengen en die offers vervolgens ook brengt. Yeah right… 

Ook volgens Rotmans is de groep voor wie dit laatste geldt maar maximaal 10 procent van de bevolking. De tweede manier dan maar? Die is simpel: superduidelijke en strenge regelgeving, aangevuld met consequente handhaving. Als we de wereld leefbaar willen houden, zullen we er gewoon heldere afspraken over moeten maken. De ‘ik-wil-wel-en-kan-het-ook-groep’ zal het best en snelst kunnen inspelen op deze strenge regelgeving. Deze groep heeft al verbeterplannen uitgewerkt met ketenpartners en heeft ook de zonnepanelen en laadpalen al klaarstaan.

Zorg dus dat je bij groep 1 hoort. En zorg ook dat je bij de lezingen van Jan Rotmans en de andere sprekers op 3 oktober bent. Supplychainprofessionals die meer willen weten van het programma van de Supply Chaingers XL Bijeenkomst, vinden meer informatie op onze website. Let op: deelname is kosteloos en exclusief voor leden. Op dit moment zijn er nog 20 plaatsen beschikbaar.

Compose

In het project ‘Compose 3’ werkt evofenedex samen met Tilburg University, Smart Freight Centre en Hogeschool Rotterdam om beter te begrijpen hoe menselijk gedrag invloed heeft op de beslissingen van bedrijven. Als je als bedrijf meer wilt weten van het project of eraan wilt meewerken door middel van een studentproject, neem dan contact op met Rick Stroecken van evofenedex ([email protected]) of Frans Cruijssen van Tilburg University ([email protected]).