Trends in Export: groei lijkt niet langer vanzelfsprekend

“De groei van de Nederlandse export blijft in 2024 duidelijk achter bij de verwachtingen. Zo staat het vertrouwen sterk onder druk door geopolitieke conflicten, meer dan de helft van de respondenten ziet dit als de belangrijkste bedreiging voor hun doelstellingen, en groeiende personeelstekorten. Ook is er veel onzekerheid over de hoge invoerheffingen waarmee de Amerikaanse president Donald Trump ook de Europese Unie heeft bedreigd. Toen zij aan het onderzoek deelnamen konden de exporteurs echter nog niet weten hoe groot de impact van het nieuwe handelsbeleid van de Verenigde Staten (VS) zou zijn. Bovendien zijn de spanningen tussen de VS en China nu groter dan ooit”, zegt Bart Jan Koopman, algemeen directeur van evofenedex.

“In dit speelveld moeten Nederlandse bedrijven zich rekenschap geven van de valkuilen en kansen die er in het buitenland liggen, zowel op bekende als nieuwe afzetmarkten. Wat de kansen betreft, doen exporteurs er goed aan die vooral ook te zoeken binnen de Europese markt. Ook is het mogelijk dat er nieuwe kansen ontstaan dankzij samenwerking met andere handelsblokken, zoals het Zuid-Amerikaanse Mercosur. Op de langere termijn kan de wereldhandel hierdoor aanzienlijk veranderen.”

Veel minder

Terugkijkend op 2024 blijkt dat de exportgroei met slechts 1 procent aanzienlijk lager uitviel dan de eerder verwachte 7 procent voor dat jaar. Hoewel er dus nog steeds sprake is van groei en Nederlandse exporteurs met een verwachte 6 procent aan exportgroei gematigd optimistisch zijn, lijkt groei volgens Atradius en evofenedex niet langer vanzelfsprekend. Zo heeft een minderheid (38 procent) in 2024 de omzet zien groeien, terwijl 28 procent deze zag dalen, zodat onder de streep nauwelijks sprake is van groei (+1 procent). Het aantal bedrijven met een positieve omzetverwachting ligt per saldo op 43 procent. Dat is veel minder dan in voorgaande jaren, toen dit voor de helft van de bedrijven gold. Het gematigde vertrouwen in het economische klimaat is met een rapportcijfer van 6,2 vergelijkbaar met het niveau van 2022 en sindsdien niet hersteld.

Export naar Duitsland onder druk

Exporteurs geven aan dat 67 procent van hun omzet in de Europese Unie wordt gerealiseerd. Duitsland wordt, net als in voorgaande jaren, het vaakst genoemd als exportbestemming, gevolgd door België, Frankrijk, Italië en Spanje. Hoewel Duitsland nog altijd de belangrijkste handelspartner van Nederland is, staat het land ook in de top 10 van landen waar een omzetdaling is gerealiseerd.

Tom Kaars Sijpesteijn, directeur van Atradius Nederland: ”In Duitsland is al enige tijd, in het bijzonder in de auto-industrie, sprake van economische stagnatie. De gevolgen hiervan worden ook voor Nederlandse exportbedrijven steeds duidelijker zichtbaar. Zo zien we in 2024 voor het eerst dat Nederlandse bedrijven per saldo in Duitsland een daling van de export realiseerden. Daarnaast staat Duitsland al drie jaar in de top 7 van landen waar exporteurs te maken kregen met betalingsachterstanden. Deze optelsom van ontwikkelingen kan de positie van Duitsland als onze belangrijkste exportbestemming op termijn onder druk zetten."

Tekst loopt door onder de foto.

VS dalen naar zevende plaats

De Verenigde Arabische Emiraten voeren in 2025 de ranglijst aan met exportlanden waar het vaakst een omzetstijging wordt verwacht. Bijna zeven op de tien (68 procent) bedrijven die naar dit land exporteren verwachten daar een omzetstijging te realiseren. De VS, in 2023 nog het vaakst genoemd als omzetstijger, is gedaald naar de zevende plaats op deze ranglijst, terwijl Duitsland en Turkije de lijst van verwachte omzetdalers aanvoeren.

Hoewel de VS in het onderzoek nog de meest gewilde nieuwe exportmarkt zijn, staat dit land ook in de top tien van landen waar exporteurs hun omzet zagen dalen. 30 procent van de bedrijven die naar de VS exporteerden, boekte in 2024 een lagere omzet dan een jaar eerder. Volg de ontwikkelingen rondom het nieuwe handelsbeleid van de VS op deze pagina.

Steeds striktere betalingscondities

Ook dit jaar zijn Nederlandse exporteurs strikter geworden met betalingscondities. De verslechterde kredietwaardigheid van internationale klanten draagt hier in belangrijke mate aan bij. Landen waar sprake is van de grootste betalingsproblemen zijn Frankrijk, waar 12 procent van de exporteurs problemen ervaart, Italië (9 procent), Spanje (8 procent), Duitsland (8 procent) en het Verenigd Koninkrijk (8 procent).

“Nederlandse exporteurs hanteren steeds striktere betalingscondities bij internationale transacties. Tegelijkertijd zien we dat slechts een kwart de huidige exportmarkten niet evalueert en ruim een derde geen exportstrategie heeft. In deze onzekere tijden biedt een goede screening van internationale afnemers echter veel houvast, doordat bedrijven een goede inschatting kunnen maken van mogelijke risico’s”, benadrukt Kaars Sijpesteijn.

“De wereld verandert snel, machtsblokken verschuiven, handelsrelaties worden herzien en het protectionisme neemt toe. Voor exporteurs betekent dit dat bedrijven risico’s goed moeten inschatten, zowel voor bestaande als nieuwe afzetmarkten. Nederlandse exporteurs doen er goed aan hun risicomanagement te versterken en hun blootstelling aan kwetsbare markten goed door te lichten.”

Nieuw handelsbeleid VS

Ruim 400 exporteurs zijn nu aanwezig op de 27^e editie van Trends in Export in Circa Amsterdam. Naast de presentatie van het gelijknamige onderzoek naar actuele trends, knelpunten en verwachtingen van de Nederlandse export, biedt Trends in Export ook dit jaar diverse sprekers en kennissessies. Hierin gaan exporteurs samen met experts op zoek naar nieuwe kansen op nieuwe markten. Van de vier kennissessies zijn er vooral veel aanmeldingen voor die van econoom en journalist Mathijs Bouman over het nieuwe handelsbeleid van de VS. Bouman legt uit wat president Trumps plannen inhouden en hoe deze je business zouden kunnen raken.

Voor leden die handelen met de VS heeft evofenedex de Themagroep Handelspolitiek Verenigde Staten opgericht. In deze online community staat de impact van de Amerikaanse ontwikkelingen op Nederlandse bedrijven centraal. Leden kunnen in de groep vragen stellen, hun inzichten delen en hun kennis bijhouden rond actuele ontwikkelingen.

AI geeft voorsprong

Trendwatcher en AI-expert Vincent Everts laat zien hoe artificial intelligence (AI) exporteurs helpt om risico’s te minimaliseren en kansen te benutten. “Export is niet langer afhankelijk van instinct en ervaring. AI maakt het mogelijk met data de juiste keuzes te maken. Of het nu gaat om marktanalyses, compliance-checks of concurrentieonderzoek, AI geeft exporteurs een voorsprong in een snel veranderende wereld.”

FD Gazellen Internationaal Award

Op Trends in Export 2025 wordt vandaag voor de derde keer de FD Gazellen Internationaal Award uitgereikt. ‘Het Financieele Dagblad’ heeft deze internationale onderscheiding samen met de organisatoren in het leven geroepen voor ondernemers met grensverleggend succes. Het evenement sluit eind van de middag af met een uitgebreide netwerkborrel.

Foto's: Verwaaij Media.