Welke type logistieke uitbesteding is voor jouw organisatie het beste
Doe-het-zelf, Prijs-inkoop, Expertise-inkoop of Partnership
Middels het toepassen een eenvoudige model kan een verlader voor elke specifieke logistieke omstandigheden (SLO) aan de hand van twee criteria (hoogte complexiteit en grootte van het strategisch belang) bepalen welke van de vier archetypen van logistieke uitbesteding de ‘beste’ is. Uiteraard kan een verlader tegelijkertijd verschillende product-marktcombinaties en/of verschillende logistieke activiteiten, oftewel verschillende SLOs, hebben. In dat geval kan het model voor elke SLO apart en dus meerdere malen worden toegepast.
Het eerste criterium is ‘het strategische belang van logistiek’. Met het strategisch belang van logistiek bedoelen we de mate waarin logistiek binnen de organisatie een belangrijke rol speelt als het gaat om onderscheidend vermogen en klantwaardecreatie. Bijvoorbeeld als logistiek een belangrijk middel is om klanten unieke, op hun toegesneden diensten te leveren dan is het strategisch belang ‘hoog’. Is de belangrijkste opdracht van logistiek vooral om een gegeven basiskwaliteit te leveren tegen zo laag mogelijke kosten dan is het strategisch belang ‘laag’.
Het tweede criterium op grond waarvan de logistieke uitbestedingstrategie bepaald kan worden betreft de ‘complexiteit van de logistiek’. Als de logistiek voornamelijk bestaat uit veel voorkomende, relatief simpele handelingen die door veel logistiek dienstverleners uitgevoerd zouden kunnen worden dan is de complexiteit ‘laag’. Gaat het over specifieke, weinig voorkomende activiteiten, over het verbinden van heel veel verschillende leveranciers en afnemers, en/of over het snel en flexibel inspelen op steeds veranderende behoeftes dan is de complexiteit ‘hoog’.
Als voor een SLO is bepaald hoe deze moet worden beoordeeld ten aanzien van de grootte van het ‘strategisch belang’ en het hoogte van de ‘complexiteit’, dan kan met behulp van bovenstaand model worden bepaald welke van de vier ‘archetypen’ van logistieke uitbesteding het beste past. Hieronder worden de vier archetypen en hun kenmerken kort besproken.
Doe-het-zelf
De verlader kiest er voor om de logistieke activiteiten vallend onder de SLO zelf uit te voeren en maakt dus geen, of slechts incidenteel, gebruik van een logistiek dienstverlener. Daarbij wordt er geïnvesteerd in mensen en middelen om deze activiteiten uit te voeren. Het belangrijkste aandachtspunt vormt het handhaven en verbeteren van de huidige werkwijze.
Redenen om voor Doe-het-zelf te kiezen zijn dat er logistiek maatwerk naar de klanten kan worden geleverd en dat het bedrijf zich daarmee van de concurrentie kan onderscheiden. Daarnaast zijn de betreffende logistieke activiteiten niet zodanig complex dat daarvoor externe expertise echt noodzakelijk is.
Prijs-inkoop
De logistiek wordt uitbesteed en bij het selecteren van de ‘beste’ logistiek dienstverlener vormt ‘laagste prijs’ het belangrijkste beoordelingscriterium. Een dergelijke strategie kan worden ingevuld door een contract voor een bepaalde tijd af te sluiten en daarvoor een tender uit te schrijven waarop diverse logistiek dienstverleners kunnen inschrijven middels een bieding (in essentie de prijs die wordt gerekend als het contract wordt gewonnen). Ook kan er gebruik worden gemaakt van een, al dan niet digitale, markt waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten en prijsvorming plaatsvindt. De prijs-inkoop uitbestedingsstrategie past bij een situatie waar aan logistiek geen onderscheidend vermogen wordt toegekend en waarbij het logistieke hoofddoel is om de laagst mogelijke kosten te realiseren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de afdeling Logistiek binnen de organisatie een ‘cost center’ is. Omdat de logistiek relatief eenvoudig is, zijn er veel potentiële aanbieders en de verlader kan van dit grote aanbod profiteren door relatief vaak van logistiek dienstverlener te wisselen en elke keer de goedkoopste te kiezen.
Expertise-inkoop
Bij expertise-inkoop worden de (hoog complexe) logistieke activiteiten uitbesteed aan een logistiek dienstverlener die als expert op dat gebied kan worden beschouwd. De logistiek dienstverlener wordt dus geselecteerd op kennis en formele kwalificaties (certificaten en accreditaties), op het gebruik maken van state-of-the-art technologie en op de opgebouwde ervaring die van toepassing zijn op de SLO. Expertise-inkoop past bij een situatie waarin er complexe logistieke activiteiten zijn die een verlader niet zelf wil uitvoeren maar waar ‘kosten’ de belangrijkste prestatie-indicator is. Anders gesteld, bij expertise-inkoop is het belangrijkste doel dat de complexe logistieke activiteiten kwalitatief goed worden uitgevoerd (iets waartoe alleen een echte expert in staat is) en dat onder die randvoorwaarde kostenreductie de belangrijkste doelstelling is.
Partnership
Bij een Partnership zoeken de verlader en de logistiek dienstverlener naar een synergetische samenwerking waarvan beide partijen profiteren (win-win) in termen van onderscheidend vermogen, klantwaarde, lerend vermogen, marktontwikkeling, duurzaamheid en uiteindelijk winstgevendheid. Bij een Partnership investeren beide partijen in elkaar en worden de onderlinge (logistieke) processen voortdurend verbeterd. Ook wordt er samengewerkt aan innovaties. Partnerships kennen een lange termijn perspectief en zijn gebaseerd op wederzijds vertrouwen. In zekere zin is er ook een wederzijdse afhankelijkheid. De situatie waarbij een Partnership de beste logistieke uitbesteding strategie is, kenmerkt zich door een combinatie van groot strategisch belang en hoge complexiteit. Het opzetten en onderhouden van een Partnership vraagt veel inspanningen en is daarom alleen zinvol als daarmee echt een verschil kan worden gemaakt (dus als het strategisch belang groot is) en als de partner iets kan toevoegen dat de verlader zelf niet heeft (dus een expert is in de betreffende complexe logistieke activiteiten).
Heb je behoefte aan meer verdieping over dit onderwerp? Download dan hieronder de volledige whitepaper geschreven door prof. dr. Jack AA van der Veen, evofenedex leerstoelhouder SCM.
Vragen over SCM en digitalisering?
Anneloes en haar collega's helpen je graag verder
