evofenedex wil dat minister Harbers prijsstijging ProRail ongedaan maakt

De belangenorganisaties en havenbedrijven willen dat minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat terugkeert naar de ProRail-tarieven van 2022. Deze zijn gebaseerd op de directe kosten van ProRail en daarmee niet strijdig met de modalshiftaanpak van het kabinet. Als het intrekken van de kostenverhoging niet mogelijk is op korte termijn, is volledige compensatie hiervan een noodzaak.

De door ProRail aangekondigde forse prijsstijging voor het gebruik van het spoor dreigt de spoorgoederensector ernstig te verzwakken. Dit terwijl een verschuiving van het vervoer van de weg naar het spoor hard nodig is om het overvolle wegennet te ontlasten en het klimaat en de natuur te beschermen. Met de nieuwe tarieven gebeurt het tegenovergestelde: lading van het spoor gaat naar de weg of verschuift naar havens buiten Nederland. Dat is slecht voor de bereikbaarheid, het verdienvermogen, het klimaat en leidt tot meer uitstoot van stikstof.

Klimaat, bereikbaarheid en verdienvermogen

Omdat evofenedex het niet zover wil laten komen, dringt zij er samen met de andere belangenorganisaties en zeehavens bij de Tweede Kamer met klem op aan minister Harbers te verzoeken een samenhangend beleid te voeren voor het spoorgoederenvervoer. Een beleid dat bijdraagt aan het klimaat, de bereikbaarheid van de Nederlandse havens, terminals, productie- en handelsbedrijven én het verdienvermogen van Nederland.

Beleidsadviseur Weg- en Spoorvervoer Geert van Eijk van evofenedex: “Meer gebruikmaken van het spoor voor het vervoer van goederen is de beste manier om de uitstoot van CO₂ terug te dringen. Het spoor kan echter alleen een aantrekkelijk alternatief zijn voor wegvervoer als goederen tegen een aantrekkelijke prijs binnen een zo kort mogelijke tijd op de plaats van bestemming zijn. Hierdoor kunnen ook vrachtauto’s efficiënter en dus milieuvriendelijker worden ingezet.”

Wat is er precies aan de hand?

ProRail introduceert per 1 januari 2023 een nieuwe tariefstructuur voor het gebruik van het spoor. In deze structuur wordt de te betalen gebruiksvergoeding voor het rijden van een trein verlaagd, maar tegelijkertijd wordt de gebruiksvergoeding voor het parkeren en rangeren buitensporig verhoogd. Deze verhoging van de gebruiksvergoedingen voor het opstellen en rangeren overtreft ruimschoots de prijsverlaging van de gebruiksvergoeding voor het rijden van treinen op het Nederlandse spoor. Het Nederlandse spoorgoederenvervoer gaat er per saldo fors op achteruit, met een ordergrootte van 15 miljoen euro per jaar (prijspeil 2022).

Dat wil zeggen: een tariefsverhoging van ruim 70 procent mits de Europese Commissie een voorgenomen subsidie goedkeurt (anders is de tariefsverhoging 130 procent). Omdat de bedrijfsrendementen van de spoorgoederenvervoerders beperkt zijn en deze extra lasten commercieel niet kunnen worden doorberekend aan de klanten (die voldoende keuze hebben met andere vervoerwijzen, terminals en havens) ontbreekt het bij de spoorgoederenvervoerders aan financiële draagkracht om juist deze opgelegde extra lasten te absorberen. Onder normale omstandigheden speelt dit al, dus laat staan in deze tijd van hoge inflatie en sterk gestegen energiekosten.

Nog niet te laat

Omdat minister Harbers de Tweede Kamer op 18 oktober 2022 heeft laten weten dat de staatssecretaris de Kamer voor eind 2022 zal informeren over de beleidsagenda voor het spoorgoederenvervoer, is het nog niet te laat. In deze agenda kan vervolgens, nadat de extreme prijsstijging van tafel is, de basis worden gelegd voor een samenhangend beleid voor het spoorgoederenvervoer. Een beleid dat de concurrentiepositie ten opzichte van het wegtransport versterkt in plaats van verslechtert.

Een beleid dat het verdienvermogen van Nederland versterkt doordat er weer meer evenwicht komt tussen Nederland, België en Duitsland als het gaat om de heffingen die betaald moeten worden door het spoorgoederenvervoer. Met onder meer gerichte maatregelen om langere goederentreinen tot 740 meter mogelijk te maken, met daarbij een scherp oog voor het leefklimaat van omwonenden langs het spoor.