EU onderhandelt over herziening Douanewetboek van de Unie: bedrijven wachten op duidelijkheid

Nadat het Europees Parlement (hierna: Parlement) en de lidstaten van de Europese Unie (EU) hun mening hebben gegeven over de voorstellen van de Europese Commissie (hierna: Commissie) onderhandelen deze partijen nu over de definitieve tekst van het Douanewetboek van de Unie (DWU). In het jargon van Brussel heet dit een triloog.

Verloop triloog

Er zijn tot nu toe twee triloogrondes gehouden. Ondanks een enigszins negatieve toon is daarbij naar verluidt toch vooruitgang geboekt. Er worden nog twee triloogbijeenkomsten verwacht. Eén in november en één in december 2025. Denemarken, voorzitter van de Raad van de EU tot en met 31 december 2025, streeft ernaar de politieke triloog eind dit jaar af te ronden om een politiek akkoord te bereiken.

Maar als er in december 2025 een politiek akkoord is, mag dit niet worden gezien als het einde van het proces. De technische triloogvergaderingen gaan onder het Cypriotische voorzitterschap in 2026 namelijk gewoon door. Cyprus heeft Ierland al benaderd om hieraan mee te werken, omdat het zich bewust is van zijn eigen gebrek aan middelen en van de taalkundige en technische paraatheid van Ierland. De formele goedkeuring van het dossier over het DWU vindt daarom waarschijnlijk medio 2026 plaats.

Sancties en straffen

Die formele goedkeuring is nog het belangrijkste openstaande punt. De Commissie en het Parlement zijn voorstander van geharmoniseerde straffen, terwijl verschillende lidstaten zich verzetten tegen wat zij beschouwen als een ‘machtsgreep’ en een ongepaste vermenging van strafrecht en douanerecht. Een oplossing zou kunnen zijn om in twee afzonderlijke juridische titels onderscheid te maken tussen opzettelijke fouten (waarbij opzet in het spel is) en onopzettelijke fouten. Of hierover op een later moment te besluiten.

Fiscale en niet-fiscale verplichtingen

Voor bedrijven is het belangrijk dat de verantwoordelijkheden helder zijn. Een mogelijkheid zou kunnen zijn in de tekst van de herziening van het DWU nadrukkelijk te beschrijven dat douanewetgeving niet boven andere wetgeving gaat. Net zoals bij het Carbon Border Adjustment Mechanism en de wetgeving op het gebied van bedreigde diersoorten.

Tijdelijke opslag

Het Parlement en de lidstaten zijn het erover eens dat de kwestie grotendeels is opgelost door de algemene aanpak van de Raad. Hierdoor blijft de huidige termijn voor tijdelijke opslag in stand.

E-commerce

Nederland overweegt afhandelingskosten voor e-commercezendingen in rekening te brengen. Hiermee wil Den Haag voorkomen dat Nederland wordt overspoeld met deze zendingen als andere lidstaten hiervoor afhandelingskosten in rekening brengen. Dergelijke kosten zijn echter mogelijk in strijd met de huidige wetgeving van de EU. De verwachting is dat het afschaffen van de de-minimis-drempel van 150 euro en de vereenvoudiging van het ‘bucket’-systeem tijdens de ECOFIN-vergadering in december 2025 worden goedgekeurd. Maar zelfs als dit gebeurt, kunnen de maatregelen pas van kracht worden als de herziening van het DWU zelf is aangenomen.

Datahub

De aanbesteding voor de datahub heeft nog niet plaatsgevonden omdat er geen duidelijkheid is over wat er moet worden gebouwd. Dit ondanks de ambitie van de Commissie om de hub snel operationeel te maken. Met name voor de behandeling van e-commercezendingen moet de datahub immers zo snel mogelijk worden ontwikkeld.

Handelsfacilitering en concurrentievermogen

Risico’s bij de herziening van het DWU zijn dat de kerntaak van de douane (handelsfacilitatie) uit het oog wordt verloren en dat het algemene concurrentievermogen van de EU en het partnerschap met de handel onvoldoende aandacht krijgen. Er lijkt oog voor een duidelijke rol van de Trade Contact Group waarin Europese belangenbehartigers, waaronder de European Shippers’ Council, zitting hebben.

Foto: Douane Nederland