Vooral helderheid en uitvoerbaarheid van belang bij nieuwe deal over Noord-Ierland

Het ‘Windsor Framework’ moet de frustraties rond het bestaande Brexit-protocol, dat sinds begin 2021 van kracht is, wegnemen. Het protocol is aangepast om ‘vlotte handel’ mogelijk te maken, aldus Rishi Sunak. Ursula von der Leyen sprak over een nieuw hoofdstuk in de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Europese Unie (EU). Zij uitte het vertrouwen dat de deal ‘voor iedereen zal werken’.

Groene en rode stroom

De nieuwe deal biedt een antwoord op de grenscontroles die na de Brexit werden ingevoerd voor goederen die tussen Noord-Ierland en de rest van het VK worden uitgewisseld. Dit leidde de afgelopen jaren tot steeds meer ergernis bij de Britten en de pro-Britse Noord-Ierse Democratic Unionist Party.

Volgens de nieuwe afspraken wordt er onderscheid gemaakt tussen Britse goederen die Noord-Ierland als eindbestemming hebben, en goederen die vervolgens worden verscheept richting de EU. Hiervoor worden 2 verschillende goederenstromen ingericht: een groene en een rode. Goederen die Noord-Ierland als eindbestemming hebben, worden vrijgesteld van uitgebreide controles en de daarbij behorende administratie. Voor goederen die vanuit het VK naar Ierland worden getransporteerd, blijft de douanecontrole in Noord-Ierland in de huidige vorm gehandhaafd. Het inwerkingtreden van de nieuwe regels wordt niet voor 1 januari 2024 verwacht.

Kans op vertragingen

Voor evofenedex zijn bij de nieuwe deal vooral de helderheid en uitvoerbaarheid van belang. De huidige Brexit-regeling leidde immers vaak tot onduidelijkheden, die soms zelfs resulteerden in dubbele afdracht van rechten. Vanuit douaneperspectief zal af en toe een controle in de groene stroom nodig zijn om te controleren of alle goederen inderdaad voor Noord-Ierland bedoeld zijn. Dit kan leiden tot vertragingen. Douaneformaliteiten blijven dus altijd nodig en zouden zelfs toe kunnen nemen.

Van belang hierbij is aandacht voor de bewijsmiddelen om aan te tonen dat goederen inderdaad bestemd zijn voor Noord-Ierland. Vanuit Nederland zou dit bijvoorbeeld een transitdocument kunnen zijn, in combinatie met de vrachtbrief en wellicht een invoeraangifte die vooraf wordt gedaan.

Voor Ierse goederen die via Noord-Ierland en Groot-Brittannië naar de EU worden uitgevoerd, zou een transitdocument kunnen worden opgemaakt, dat vergelijkbaar is met de werkwijze van vervoer door Zwitserland. In de uitvoersituatie zou de groene stroom dan uitsluitend gebruikt worden voor goederen met een Noord-Ierse oorsprong. Hiervoor zijn naar Groot-Brittannië geen formaliteiten nodig. Als die goederen verdergaan naar de EU, is in Groot-Brittannië alsnog een uitvoeraangifte nodig en in de EU een invoeraangifte. Als alternatief kan in Groot-Brittannië nog een transitdocument worden opgemaakt naar een plaats van bestemming in de EU.

Nog niet rond

Met het ondertekenen van het nieuwe akkoord is alles nog niet rond. De vraag is hoe de Conservatieve Partij van Sunak gaat reageren en, belangrijker nog, de Noord-Ierse Democratic Unionist Party. Die pro-Britse partij blokkeert al maandenlang de regeringsvorming in Noord-Ierland uit onvrede over het handelsprotocol.