Meer vrouwen in de logistiek: niet forceren maar met beleid

De binnenvaartschipper in dat rijtje is Clarissa Schapers – die overigens als enige niet naar haar werk werd gereden, omdat ze woont en werkt op haar schip. Een kwart eeuw geleden stapte Schapers bij haar schoonouders aan boord om kennis te maken met de binnenvaart. Tegenwoordig vaart ze samen met haar man Johnny zeven dagen per week containers van en naar de Rotterdamse haven met hun schip, de Fixut Maris. “Het is intensief werk, maar we doen het samen en hebben veel vrijheid. Hoewel het varen enorm is veranderd, heeft het zijn charme voor mij niet verloren.” Schapers ziet het aantal vrouwelijke schippers en matrozen in de binnenvaart mondjesmaat toenemen. Tegelijk blijft van de varende echtparen steeds vaker de vrouw aan wal, dus een groei van het aantal vrouwen in de sector is er volgens haar niet. Daaromheen is de spoeling nog veel dunner.

Binnenvaart in de schijnwerpers

Schapers: “De haven is echt een mannenwereld. Vrouwen zie je zelden bij de terminals. Een enkele keer zorgt dat ervoor dat ik niet serieus word genomen. Dan zeg ik iets en nemen ze het pas aan als mijn man hetzelfde zegt. Maar dat zijn echt uitzonderingen, want we doen dit werk al lang en iedereen weet dat ik mijn vak versta. Bovendien verloopt veel contact telefonisch en dan spring je er als vrouw toch uit, wat kan helpen om dingen voor elkaar te krijgen.” In het initiatief van Caroline Nagtegaal-van Doorn ziet Schapers een kans om de binnenvaart in de schijnwerpers te zetten voor nieuwe medewerkers, waarbij het mooi is meegenomen dat de focus op vrouwen ligt. De binnenvaartopleidingen kunnen volgens haar betaalbaarder en korter gemaakt worden. En van de bekendheid van de sector zou bij veel jongere doelgroepen werk gemaakt kunnen worden. “Dat kan helpen met het beeld veranderen dat werken in de binnenvaart fysiek te zwaar is voor vrouwen. Dat idee moet vrouwen er niet van weerhouden om zo’n opleiding te doen”, vindt de schipper. Volgens haar kan een toename van het aantal vrouwen in de binnenvaart de harmonie ten goede komen. “Vrouwen hebben vaak een andere kijk op zaken dan mannen, wat kan helpen om vastgeroeste patronen te doorbreken. Ze brengen over het algemeen ook een bepaalde gezelligheid met zich mee, al moeten ze natuurlijk wel hun mannetje staan.”

De publicatie bevat overigens een oproep om veel meer onderzoek te doen en data te verzamelen, “want dan komen de problemen en uitdagingen pas echt goed in beeld en kan er beleid op worden gemaakt.” “Het rapport brengt in beeld wat er nodig is om de toename van het aantal vrouwen in de logistiek en het transport in gang te zetten”, legt de Europarlementariër uit. “Veiligheid is daar heel belangrijk in en dat kent vele aspecten. Denk aan je vrachtwagen tanken op een goed verlichte locatie, volwaardige sanitaire voorzieningen voor vrouwen of met een veilig gevoel naar je werk kunnen reizen. Een ander belangrijk punt is dezelfde beloning voor hetzelfde werk, want er is nog steeds een loonkloof tussen vrouwen en mannen. En tot slot: werken als vrouw in de transportsector stimuleren met behulp van rolmodellen.” 

In de spiegel kijken

In die veranderingen kunnen logistieke bedrijven uiteraard een rol spelen, maar hun personeelsbeleid hebben ze volledig in eigen hand. Wat kunnen ze doen om hun werknemersbestand diverser te maken? HR-expert Kirsten de Roo helpt bedrijven en leidinggevenden in het midden- en klein-bedrijf met het vinden en behouden van de juiste mensen voor de juiste functies. Ze verzorgt trainingen en schreef het boek ‘Personeelstekort begint bij jezelf’.

Als (logistieke) bedrijven bij haar aankloppen, is de uitstroom van personeel vaak al groot. Bij het keren van dat tij moet goed in de spiegel worden gekeken, legt De Roo uit. “Werving en selectie is vaak sterk gericht op de korte termijn en het snel invullen van vacatures. In mijn ogen leidt dat juist tot personeelstekorten, omdat je mensen niet aan boord houdt. Daarom help ik bedrijven om de werving, selectie én het behouden van werknemers planmatig en strategisch aan te pakken. Zelfreflectie is daarbij heel belangrijk. Hoe kom ik over als werkgever? Wie ben ik als leidinggevende? Hoe zorg ik dat mensen het kunnen uitspreken als dingen niet goed gaan? Met dat soort vraagstukken gaan we dan aan de slag.”

De Roo beveelt aan dat bedrijven een eerlijk en concreet verhaal vertellen over wie ze zijn, waar ze voor staan en wat ze te bieden hebben. Werving moet gericht zijn op competenties, vaardigheden, drijfveren, kennis en ontwikkelpotentieel en vanuit dat laatste is het belangrijk dat medewerkers zich kunnen blijven ontwikkelen. Organisaties die op deze andere manier gaan werven en selecteren, worden meestal vanzelf diverser. En dat werkt ook het beste volgens De Roo, die op dezelfde lijn zit als Caroline Nagtegaal-van Doorn. “Ik geloof niet in vrouwenquota. Als bedrijven gaan zoeken naar de typen mensen die ze nodig hebben om hun doelstellingen te bereiken, wordt zo’n organisatie vaak op natuurlijke wijze meer divers en inclusief. Onder andere omdat er meer vrouwen in leidinggevende functies komen die in die rol echt iets toevoegen, en die er niet alleen zitten omdat ze vrouw zijn.” 

Vanuit de Europese Commissie is er nu, onder leiding van Caroline Nagtegaal, onderzoek gedaan. Op dit moment is 22% van de medewerkers in de Europese transportsector vrouw. In het rapport 'Ensuring European Transportation works for women' schrijft zij over het aantrekkelijker maken van de transportsector specifiek voor vrouwen. In een reeks filmpjes brengt Nagtegaal vrouwen in beeld die werken in de haven, transport en logistiek. In een kort interview vertellen ze over hun dagelijkse werkzaamheden, successen en uitdagingen. Deze gesprekken zijn gefilmd en worden uitgezonden onder de noemer 'Ladies in Logistics'.

Dit artikel is eerder verschenen in Logisticx 3 2023