11 tips voor werken bij aanhoudende hitte

Het Arbobesluit (artikel 6.1) bepaalt dat de temperatuur op de werkplek niet nadelig mag zijn voor de gezondheid van de werknemer. Hoewel er geen specifieke temperaturen genoemd worden, is wel bepaald dat werkgevers er alles aan moeten doen om gezondheidsklachten en -schade te voorkomen. Kijk of er voor jouw bedrijf specifieke risico’s zijn voor overbelasting door hitte met een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Bepaal samen met je personeel wat de regels en maatregelen worden. Dit kan je vervolgens opnemen in het personeelshandboek. Zo bescherm je de medewerkers met een hitteplan tegen gezondheidsschade, ben je transparant in je beleid en voorkom je ongelukken door verminderde concentratie.

Hittestress voorkomen

Wanneer iemand onbeschermd buiten in de zon of in een warm magazijn moet werken, kan dit de warmtebalans in het lichaam verstoren. Dan is er sprake van hittestress ofwel warmtestuwing en dat moet je altijd voorkomen. Hittestress bij een collega signaleer je aan de hand van de volgende symptomen: de persoon is warm, uitgeput en zwak of er is sprake van hardnekkige hoofdpijn. De collega kan zich dorstig en misselijk voelen, duizelig zijn of flauw vallen, uitgeput zijn, een snelle ademhaling hebben of adem tekort komen. En ook een bleke, koele en klamme huid en een snelle, zwakke pols zijn tekenen van uitdroging (minder en donkergele urine, dorst, droge mond), net als prikkelbaar of rusteloos gedrag en ingevallen ogen. Dit wil je natuurlijk voorkomen.

Hitteplan opstellen

Voordat je aan maatregelen denkt moet je eerst nagaan of het werken in de warmte op dat tijdstip echt noodzakelijk is. Is het bijvoorbeeld mogelijk om de duur van de werkzaamheden in de warmte te verkorten, of de werkzaamheden af te wisselen met werk op een koelere plek, dan heeft dat natuurlijk de voorkeur. Vervolgens stel je een hitteplan op met daarin maatregelen zoals waar en wanneer je koele dranken aanbiedt, ga je meer pauzes op koele plekken inlassen en persoonlijke beschermingsmiddelen zoals zonnebrand en petjes beschikbaar stellen. Doe je niets en tref je geen passende maatregelen tegen de hitte, dan kunnen werknemers daarover een klacht indienen bij de Arbeidsinspectie. Als die vervolgens van mening is dat werknemers mogelijk schade lijden als gevolg van hitte op de werkvloer (de al omschreven hittestress), dan kan zij eisen dat er bepaalde maatregelen worden genomen of zelfs dat het werk wordt stilgelegd.

We zetten de 11 belangrijkste maatregelen op een rij. Sommige liggen misschien voor de hand of doe je al; in dat geval kun je het overzicht zien als een checklist:

1. Voer een tropenrooster in

In magazijnen wordt het vaak steeds warmer gedurende de dag, omdat de zon op het dak en de wanden schijnt en een airconditioning niet altijd aanwezig is. Door een tropenrooster in te stellen kunnen medewerkers eerder beginnen en eerder stoppen met werken. Zo vermijd je de ergste warmte. Houd ook rekening met de luchtvochtigheid en de zwaarte van het werk. Die luchtvochtigheid kun je meten op verschillende plekken op het werk.

2. Pauzeer vaker en op een koele plek

Koelte is noodzakelijk om de overtollige warmte kwijt te raken. Door extra pauzes in te lassen, en door extra drinken of ijsjes aan te bieden, maak je het werken een stuk aangenamer en kan het lichaam herstellen van de warmte.

3.      Wissel rust en inspanning af

Plan zwaardere fysieke activiteiten in de vroege ochtend. Met taakroulatie kan je rust en inspannende werkzaamheden afwisselen. Zo kunnen lichte en zware werkzaamheden of werkzaamheden binnen en buiten worden afgewisseld en wordt de inspanning gelijk verdeeld over de collega’s. Houd elkaar goed in de gaten en voorkom dat iemand alleen is tijdens het werken in de volle zon.

4.      Bied beschermingsmiddelen aan

Werk in de schaduw als dat mogelijk is en zorg voor goede bescherming voor de medewerkers die in de zon werken. Dat kan bijvoorbeeld door medewerkers die buiten werken geschikte werkkleding te geven, bestaande uit luchtige kleding met lange mouwen en pijpen inclusief hoofdbescherming, een zonnescherm en een hoed om een zonnesteek te voorkomen. Ook als iemand maar korte tijd buiten is, bijvoorbeeld tijdens het laden en lossen, is dat belangrijk. Vergeet ook niet goede zonnebrand aan te bieden om schadelijke uv-straling tegen te gaan. Gebruik koelvesten, koelcaps of andere koelkleding bij extreme omstandigheden – laat medewerkers hierbij verschillende varianten testen zodat ieder voor zich kan bepalen wat voor hem of haar het prettigste werkt.

5.      Stimuleer drinken

Drink veel en koele dranken, want er zal even veel vloeistof moeten worden gedronken als er op een dag verloren gaat en zouten en mineralen zullen moeten worden aangevuld. Het beste is om per kwartier 150 – 200 ml koel (niet te koud!) water te drinken, want het lichaam heeft vloeistof nodig voordat het dorstig wordt. Herinner collega’s eraan om voldoende en regelmatig te drinken. Laat bijvoorbeeld een duidelijk signaal afgaan of zet signalisatie op.

6.      Zorg ook onderweg voor voldoende verkoeling

Het is van belang om werknemers die onderweg zijn in bedrijfsbusjes of in vrachtauto’s van voldoende water te voorzien. Hoewel de meeste voertuigen airconditioning hebben, is het verstandig te zorgen voor voldoende water aan boord voor als er pech of oponthoud onderweg ontstaat.

7.      Koel het dak

Maak platte daken nat en houd ze ook nat. De meeste warmte ontstaat door de opwarming van het dak van het magazijn. Door het dak op gezette tijden te besproeien met water, kan de temperatuurstijging enigszins beperkt worden. Zonnepanelen op het dak zijn in dit verband een voordeel want die weerkaatsen de meeste warmte.

8.      Zorg voor een koele luchtstroom

Een andere tip is ’s nachts of in de vroege ochtend koelere lucht naar binnen te blazen met ventilatoren en overdag te zorgen voor een luchtstroom. Zo zorg je dat het gebouw zijn warmte kwijt kan en medewerkers in een koele ruimte beginnen. Plaats als dat mogelijk is zonneschermen die de straling van de zon tegenhouden of gebruik reflectieschermen die de straling weerkaatsen.

9.      Werk op de koelste werkplek

Het is verstandig om de werkzaamheden zoveel mogelijk op de begane grond te laten plaatsvinden, omdat de temperatuur daar (meestal) het laagst is. Ook het plaatsen van zonwering en het installeren van airconditioning helpen tegen de hitte. Verstrek op zomerse dagen voldoende gekoelde dranken en zorg voor een hogere frequentie aan pauzes in gekoelde ruimtes om warmtestuwing te voorkomen.

10.  Extra aandacht voor kwetsbare groepen

Kwetsbare groepen verdienen bij hitte speciale aandacht. Het gaat dan bijvoorbeeld om werknemers met een slechte conditie, overgewicht of juist een laag gewicht, hart- en vaatziekten en werknemers die zwanger zijn of geneesmiddelen gebruiken. Bij gezondheidsklachten is het raadzaam om bij werk in de warmte advies in te winnen bij de bedrijfsarts. Toch is het voor iedereen verstandig om rekening te houden met de aanhoudende warmte.                                                                               

11.  Raadpleeg het Nationaal Hitteplan

Je kunt de weersverwachting goed in de gaten houden en ook zelf metingen uitvoeren op het gebied van luchtvochtigheid en temperatuur. Als er een periode van aanhoudende hitte of extreem hoge temperaturen wordt verwacht, treedt het Nationaal Hitteplan in werking. Daar is sprake van als de weersverwachting aangeeft dat de maximumtemperatuur minimaal vier dagen achter elkaar boven de 27 °C uitkomt. In dat plan vind je nog meer tips.              

Heb je vragen over jouw bedrijfssituatie? Neem dan contact op met onze ledenservice.