Flinterdunne deal tussen VS en China lost weinig op

Volgens het Chinese ministerie van Handel zijn de volgende afspraken gemaakt:

• De Amerikaanse invoerheffing op Chinese producten daalt van 34 naar 24 procent. China verlaagt op zijn beurt haar heffingen op producten uit de VS met 10 procent.
• De havenheffingen op Chinees gebouwde of Amerikaans beheerde schepen worden voorlopig opgeschort.
• Beide landen stellen de invoering van nieuwe exportcontroles een jaar uit. Dit betreft onder meer de uitbreiding van de Amerikaanse Entity List met dochterondernemingen en de Chinese beperkingen op zeldzame aardmetalen.
• China hervat de aankoop van Amerikaanse soja.
• De landen gaan verder in gesprek over kwesties rond TikTok en de behandeling van bedrijven die bij eerdere sancties betrokken waren.

Effect voor Nederlandse ondernemers

Voor Nederlandse ondernemers betekent het akkoord vooral een tijdelijke verlichting van de wederzijdse handelstarieven. De verlaging van 10 procent biedt enig voordeel, vooral voor bedrijven die producten via China importeren of exporteren. Ook is het positief dat Chinese schepen bij aankomst in Amerikaanse havens voorlopig geen extra heffingen meer hoeven te betalen. Eerder werd geschat dat rederijen als COSCO en OOCL na één week en vijftien havenaanlopen al een rekening van 42 miljoen dollar opliepen door de havenheffingen. Ook de roll-on/roll-off-schepen van Wallenius Wilhelmsen en Höegh Autoliners werden hierdoor hard geraakt.

Tijdelijke rust

Toch is de overeenkomst vooral symbolisch. De fundamentele kwesties tussen de VS en China – zoals nationale veiligheid, industrieel beleid en technologische afhankelijkheid – blijven bestaan. Het Amerikaanse beleid blijft in de kern gericht op concurrentie met China, vooral op het gebied van exportbeperkingen voor kritieke technologie zoals halfgeleiders. Dit onderwerp bleef onbesproken, terwijl het voor China belangrijker is dan de invoerheffingen. China heeft bovendien een slechte reputatie als het gaat om het naleven van afspraken. Zo werden de toezeggingen uit de Phase One-deal na de eerste handelsoorlog in 2018 en 2019 niet nagekomen. De groei van de Chinese import van soja uit Brazilië en Argentinië zet naar verwachting door.

Blijvende Chinese overcapaciteit

De Chinese overcapaciteit blijft onaangetast. Ook in de nieuwe vijfjarenplannen, die vorige week zijn gepresenteerd na het vierde Plenum – de jaarlijkse partijbijeenkomst waarin China zijn economische koers vastlegt – is daarvan niets te merken. Dat zal leiden tot blijvende en grote exportoverschotten vanuit China. Nu China het gebruik van zeldzame aardmetalen als drukmiddel heeft ontdekt, is het lastig om daarvan af te zien. Op de lange termijn zal de VS met het huidige beleid haar doel van herindustrialisatie en herschikking van de mondiale productie niet bereiken. Een blijvende confrontatie tussen beide landen lijkt onvermijdelijk.