Handelsoorlog tussen China en VS laait op

Nadat het Chinese ministerie van Handel donderdag 9 oktober vergaande exportbeperkingen had ingevoerd op zeldzame aardmetalen en de bijbehorende technologieën, dreigde president Donald Trump van de Verenigde Staten (VS) enkele uren later onmiddelijk met nieuwe heffingen van 100 procent voor importen uit China. De beurzen gingen daarna onderuit. Het Chinese ministerie van Handel riep de VS afgelopen weekeinde op de ‘fout’ snel te herstellen. Beijing benadrukte ook dat het specifiek gaat om beperkingen van dual-useleveringen, die bedoeld zijn voor buitenlandse bedrijven in de defensie- en halfgeleiderindustrie, omdat het land streeft naar non-proliferatie van militaire goederen.

Moment aanscherping opmerkelijk

De Chinese exportbeperkingen op zeldzame aardmetalen zijn niet nieuw. Het moment van de aanscherping van de maatregelen is wel opmerkelijk: dit gebeurde enkele dagen nadat de Europese Commissie had aangekondigd de importquota voor staal te willen halveren en het invoertarief te verdubbelen. Deze maatregelen moeten de Europese staalindustrie ondersteunen, die zwaar te lijden heeft onder de instroom van goedkoop staal uit met name China.

Het zou ook kunnen dat China druk op de VS wil uitoefenen ter voorbereiding op de komende top van de Azië-Pacifische Economische Samenwerking (APEC). Deze conferentie vindt plaats van 31 oktober tot 1 november in Zuid-Korea. Trump en de Chinese president Xi Jinping zouden hier elkaar voor het eerst kunnen ontmoeten. Na het aankondigen van de verdere exportbeperkingen door China, liet Trump echter onmiddellijk weten hier het nut niet meer van in te zien. Beijing lijkt te willen aantonen hoe afhankelijk de wereld is van Chinese grondstoffen. China is met afstand de grootste producent daarvan. Dit geldt ook voor Nederland: volgens een recent CBS-rapport was China in 2024 voor acht kritieke materialen onze grootste leverancier.

Ook gevaar voor Europa

De oplaaiende handelsoorlog tussen Washington en Beijing vormt ook een gevaar voor de Europese Unie, dat nauw verweven is met de handelsketens van beide landen, aldus Elmar Otten, senior beleidsadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex. “Zeker voor zeldzame aardmetalen en magneten is Europa afhankelijk van China. De tarieven en restricties werken kostenverhogend. Bovendien zijn ze een bedreiging voor de op regels gebaseerde vrije wereldhandel, die met de dag grilliger lijkt te worden.”

Chinese export groeit sterk

De handelsspanningen tussen de VS en China zijn niet nieuw. Daarom werd ook niet verwacht dat de totale Chinese export in september met 8,3 procent zou groeien ten opzichte van 2024. Dit is de grootste groei sinds maart, terwijl economen een groei van 6,6 procent voorzien hadden. De export naar de VS daalde met 27 procent. Beijing doet er ook veel aan om nieuwe afzetmarkten te vinden. Zo spraken China en Zwitserland – dat van Trump een invoertarief van 39 procent voorgeschoteld kreeg – afgelopen weekeinde over het vernieuwen van hun vrijhandelsovereenkomst uit 2014. Ook willen beide landen hun samenwerking op het gebied van verduurzaming en digitale economie uitbreiden. Daarmee zoekt Beijing zichtbaar nieuwe partners nu de handel met de VS onder druk staat.