Opmars AI verandert declarant in douanespecialist

Traditionele douaneaangifte verdwijnt

De declarant van nu voert data in, automatiseert processen en administreert zaken. In de toekomst wordt hij volgens Mighawry een douanespecialist die data analyseert en interpreteert, advies geeft en goed is in relatiemanagement. “Want de traditionele douaneaangifte verdwijnt bij het invoeren van het nieuwe DWU. Nu dien je een aangifte in via DMS, waarna de Douane de aangifte verwerkt. Controle van de goederen gebeurt na binnenkomst en correcties achteraf zijn mogelijk. Straks moet je voor aankomst van de goederen zogeheten pre-arrival data aanleveren. Validatie daarvan gebeurt voordat goederen uitgaan dan wel binnenkomen. Ook correcties moet je vooraf doorvoeren, anders worden de goederen niet vrijgegeven. De declarant van de toekomst heeft hiervoor ander competenties nodig dan nu. Het trainen van AI-systemen en het monitoren en analyseren van alle output vereist een human-in-the-loop-benadering.”

Verschil tussen mens en computer

Als straks alle douanesystemen geharmoniseerd zijn, wat is dan verschil tussen jouw systeem en dat van je buurman, vroeg Mighawry aan de declaranten in de zaal. “Dat is degene die aan de knoppen van het systeem draait. Het sleutelwoord hierbij is communicatie. Dát maakt het verschil tussen mens en computer. Want alleen mensen kunnen regelgeving interpreteren, complexe casuïstiek oplossen, afwijkingen en uitzonderingen managen en strategisch advies geven aan klanten. AI doet het routinewerk maar jij neemt de beslissingen. Doordat AI jouw expertise nodig heeft, vervangt AI alleen declaranten die geen AI gebruiken. Om die nieuwe lopende band van AI en data te leren beheersen, moet je investeren in nieuwe vaardigheden, kennis en soft skills.”

AI wordt elke dag beter

Florian Mauser bezocht de Dag van de Declarant voor de vierde keer. Hij is verantwoordelijk voor import en export bij Littelfuse Netherlands in Hoofddorp, onderdeel van een Amerikaans bedrijf met fabrieken wereldwijd voor de productie van zekeringen en sensoren voor auto’s en elektronica. “Dit is de beste editie tot nu toe. Waarom? Omdat de onderwerpen precies passen bij waar ik op dit moment mee bezig ben. Allereerst AI. Dat is nog niet zover als ik dacht, maar het wordt wel elke dag beter. Ook de workshop over Exportcontrol en sancties was erg leerzaam.”

Godfried Smit vertelde de aanwezigen alles over de herziening van het DWU. Hij is manager International Affairs bij evofenedex en secretaris-generaal van de European Shippers' Council. “De herziening betekent veel meer dan een paar aanpassingen. Het gaat om fundamentele stelselwijzigingen die direct impact hebben op aansprakelijkheid, procesinrichting én automatisering. Denk aan het verdwijnen van de klassieke douaneaangifte, de komst van nieuwe systemen zoals Single Window en CERTEX en Centralised Clearance. 2026 wordt dan ook een historisch jaar.”

Afbouw Rotterdamse regeling

Smit wees de declaranten ook op de afbouw van de Rotterdamse regeling. “Je kunt nu goederen vanuit de terminal naar het keuringsstation brengen zonder transitaangifte. Deze werkwijze is waarschijnlijk niet in lijn met Europese wetgeving. Samen met de Douane, NVWA en evofenedex proberen we hiervoor een goede oplossing te vinden.”

Digitale noodprocedure

De algemene boodschap van Smit was dat bedrijven er verstandig aan doen zich goed voor te bereiden op alle aankomende veranderingen. “Zorg dat informatie met elkaar in overeenstemming is zodat je niet voor verrassingen komt te staan.” De introductie van een digitale noodprocedure is ook zo’n verandering. Smit: “Hier hebben we vanuit het Overleg Douane Bedrijfsleven sterk op aangedrongen. Want een papieren procedure past niet meer bij deze tijd. Hiervoor is op 3 november bij twee bedrijven een proef gestart. Nu is het wachten op een verstoring om de applicatie te testen. Als de proef goed verloopt kunnen we begin 2026 kijken of ook andere bedrijven er gebruik van kunnen maken.”

Meer in verdiepen

Ook Quincy Jones van Hüttges Transport-Service Nederland komt al langer op de Dag van de Declarant. “Dit jaar heb ik meer opgestoken op tactisch dan op operationeel niveau. Zo ben ik voor Centralised Clearance tot de conclusie gekomen dat ik me daar als declarant meer in moet verdiepen om in te springen op de kansen. De workshop ‘Oorsprong in beweging’ was interessant door de aandacht voor de impact van de nieuwe afspraken van de Pan-Euro-Mediterrane-conventie. Omdat wij ook in de Middellandse Zee-regio actief zijn wil ik hier de basiskennis over in huis hebben.”

Met AI zijn ze bij deze douane-expediteur al langer bezig. Jones: “Mijn gevoel zegt dat we ons daarin sneller moeten professionaliseren maar als klein bedrijf hebben we niet de middelen daar een expert voor in te huren. Hoe en met welke middelen kunnen we dit dan wel realiseren?”

De Dag van de Declarant werd dit jaar mede mogelijk gemaakt door Beurtvaartadres, Customaite en Stream Software.

Online community voor Declaranten

Bij evofenedex, het kennisknooppunt voor handel en logistiek, vinden we het belangrijk dat jij als declarant op de hoogte bent en blijft van de laatste ontwikkelingen. Daarom hebben we de ‘Online community voor Declaranten’ opgericht. Leden van deze community krijgen toegang tot ons online communityplatform. Daar leg je makkelijk contact met andere deelnemers, kun je relevante informatie met elkaar delen en discussie voeren over actuele onderwerpen.